Van onderen

Van onderen!

Toneelspel

Jacob Dekker

personen

Sissyphe, veroordeelde

Zijn helpsters:

Estichta

Hoklèra

Hades, heer van de onderwereld,

Zeus, oppergod

Poseidon, heer van de zeeën

Hermes, boodschapper van de goden

Kostas Megas, verzekeringsagent

De steen van Sissyphe is opgebouwd uit radio actief plutonium, met een loden mantel versterkt met afgewerkt uranium.

Scène 1

Estichta, Hoklèra, Kostas Megas

Allen: Van onderen!

Aanzwellend lawaai van een naar beneden rollende, enorme steen.

Dan: instortingen, explosies, geschreeuw en gejammer.

Tenslotte: de steen komt met daverend geweld tot stilstand.

Men hoort suizen als van ontsnappend gas.

Scène 2

als tevoren

Estichta Dat was een mooie!

Hoklèra Bepaald indrukwekkend!

Estichta Wat hebben we geraakt?

Hoklèra Hoi hoi hoi, het schaderapport!

Kostas Megas Dat is weer smullen geblazen.

Hoklèra Soms denk ik dat hij het erom doet.

Estichta Welnee, het is nevenschade.

Kostas Megas Ik heb er anders dagwerk aan.

Hoklèra Ik zag de tempel van Esculapius omgaan.

Estichta En dat huizenblok, net nieuw in de polder gepoot.

Kostas Megas Ja ja, precies, dat huizenblok, er staat geen één steen meer op de andere.

Hoklèra Verzekerd?

Kostas Megas Effe checken. Jawel hoor, premie betaald, maar met een uitzondering.

Estichta Schade, namelijk, veroorzaakt door onze heer Sissyphe!

Kostas Megas Wat dacht je, ik ben de Amersfoortse niet.

Hoklèra Die Esculapius tempel was een mooi nieuw gebouw.

Estichta Op de monumentenlijst.

Kostas Megas Van staatswege onverzekerd, helaas, want de goden moeten voor hun eigen zaken zorgen.

Hoklèra Zij zijn immers de Voorzienigheid zelve.

Estichta En mede uit hoofde daarvan verantwoordelijk voor de zwaartekracht.

Kostas Megas Er is meer. Esculapius moet zijn tempel uit eigen middelen herbouwen. En verzekeren.

Hoklèra Goddelijke plicht verplicht!

Estichta Een god die zijn eigen tempel niet kan beschermen, heeft een tempel nodig?

Kostas Megas Het blijft lachen met Sissyphe.

Hoklèra Jongens, ik ruik wat.

Estichta Gaslek. Nee toch?

Kostas Megas We kunnen het van hieraf goed zien, even een vonkje en de boel gaat de lucht in.

Hoklèra Kunnen we niet beter de hoofdkraan dichtdraaien?

Estichta Zoals het verantwoordelijke burgers betaamt.

Kostas Megas Ik, als schadeverzekeraar, mag mij nergens in mengen. Ik zou mijn aandeelhouders duperen als ik een schadepost verhinderde.

Hoklèra Dat is waar, dat is juist, en wij als de knechtjes van meneer Sissyphe mogen hem niet hinderen in het voltrekken van zijn straf.

Estichta We zouden deloyaal zijn, en, wat erger is, we zouden hem ergeren.

Hoklèra Vreselijk, oh, vreselijk.

Estichta Die arme man, hij heeft het al zo zwaar.

Hoklèra Ze hebben hem vies genaaid.

Estichta Zijn lijden is onzegbaar.

Kostas Megas Ja, hier is de melding. Gasleidingen op diverse plaatsen beschadigd, verdeelstations met de grond gelijk gemaakt.

Let op: evaluatie van de schade aangericht in de Zuidas.

De steen is pardoes door Station Zuid gerold en alle treinverkeer is voor onbepaalde tijd gestremd.

Al het glas van de ITO toren is gesprongen.

Een vleugel van het Hilton is finaal de grond ingestampt.

Het Concertgebouw is overdwars doormidden gescheurd. Ik vroeg me toch al af hoe die bouwval ooit nog overeind stond.

In Groningen zijn aardschokken gevoeld.

En, ja hoor, prachtig, de PC Hooftstraat is een metertje of vijf breder geworden, hahaha.

Effe checken, ja hoor, allemaal uitsluitingen, die lui vangen geen cent.

Hoklèra Kostas, kom nou mee naar de schuilkelder.

Kostas Megas Ik heb daar geen bereik.

Estichta Straks heb je geen bereik meer nodig.

Kostas Megas Ik wil ordentelijke schademeldingen, wat denken jullie wel, ik ben een solide verzekeraar.

Hoklèra Het enige dat nog solide is, kom nou maar mee, Kostas.

Kostas Megas Maar er gaan hele woonwijken de lucht in, dat moet ik zien.

Estichta We zien het wel op het journaal.

Kostas Megas Het is net als de Israëli's die Gaza in puin gooien. Daar zitten ze ook allemaal naar te kijken.

Hoklèra Schiet nou op, idioot!

Ze vluchten. Een geweldige explosie volgt.

Scène 3

Zeus, Hades, Hermes

Zeus We hebben hem een dwanghandeling opgelegd, maar zijn verstand werkt daarop, al eeuwen, en de gevolgen konden niet uitblijven.

Hades Ik dacht dat de dwang hem wel van zijn verstand zou beroven.

Zeus Wij hebben kennelijk een te beperkte voorstelling van wat het menselijk verstand vermag.

Hades Hij gedraagt zich onredelijk.

Zeus Integendeel, wat hij doet is volkomen rationeel. Ik zou het hem niet kunnen verbeteren, en dat wil toch wel wat zeggen.

Hermes In plaats van dat hij vermoeid werd en trager ging werken heeft hij er energie van gekregen en het tempo opgevoerd.

Zeus Ik bedoelde het allemaal niet zo.

Ik dacht: laat hem maar gaan werken, als hij dan niet dood wil zijn, ergens voor, het maakt eigenlijk niet uit wat het is.

Dan rolt hij zijn steen net zo vaak en dus bijna nooit dat bergje op.

Wat stelt dat nou allemaal voor?

Een doorsnee crimineel, een drugsdealer of een autodief, of bijvoorbeeld een beurshandelaar, die gooi je in de petoet, maar voor een groot misdadiger verzin je iets bijzonders zodat de mensen nog eens aan hem denken.

Hermes Nou, dat is gelukt.

Zijn naam is op ieders lippen, want hij richt dagelijks overal en nergens schade aan.

Het is niet meer te verzekeren.

Het openbare leven wordt door die gek ontregeld.

Ik hoor dat de laatste resten van de Berlijnse muur zijn platgewalst.

De Chinezen vrezen voor hun muur, al denken de Mongolen er weer anders over.

Alleen de Palestijnen hebben hun hoop op hem gevestigd, maar uitgerekend daar laat hij het natuurlijk afweten.

Hades De explosie werd veroorzaakt door een gaslek.

De onderwereld loopt zo zoetjes aan leeg.

Hermes Ik dacht al: wat ruik ik.

Hades Wij worden verantwoordelijk gehouden, en ik betreur dat.

Zeus Ja, inderdaad, het spijt ons zeer dat de mensen het zo zien.

Hermes Het is ook onze schuld, de mensen hebben groot gelijk.

Hades We moesten onze excuses maken.

Zeus Het spijt ons ook oprecht.

Hermes Er moet gewoon een einde aan komen.

Hades Hij is voor eeuwig gestraft.

Zeus Een god komt niet terug op zijn vonnis.

Hermes Ik kan namens hem in beroep gaan.

Hades De termijnen zijn al eeuwen geleden verstreken.

Zeus Bovendien, ik ben de beroepsinstantie.

Hermes Zijn er geen nieuwe feiten bekend geworden die een heropening van de zaak rechtvaardigen?

Hades Wij zijn geen rechtbank van mensen!

Zeus Dat zou betekenen dat ik iets niet wist en dat is in beginsel in strijd met mijn alwetendheid.

Hermes Genade kan gaan, eventueel en bij hoge uitzondering, en hoewel het nooit eerder is vertoond, voor recht.

Hades Straf voor zonde is een genade.

Zeus Ik heb trouwens met mildheid gestraft.

Hermes Is er niet een moment gekomen waar blijkt dat de straf zijn doel voorbij is geschoten?

Hades Straf is doel op zich, het is geen middel.

Zeus Zoals de macht om te straffen doel is, en geen middel.

Hermes Kan hij geen kwijtschelding krijgen wegens goed gedrag?

Geef hem een reisverbod, een enkelband en een uitkering, of een taxi, en laat een of andere gangster hem een kogel tussen zijn ribben schieten.

Hades Oh, onwaardig, zeer onwaardig de straf over te laten aan sterfelijken.

Hermes We moeten van hem af, daar gaat het om.

Zeus Dat kan alleen geschieden met zijn uitdrukkelijke instemming.

Hermes Dan ga ik die halen.

Zeus Alleen gezamenlijk kunnen we dat fiksen, dus ik ga mee, voor deze ene keer.

Hades Hij zal zich gevleid voelen, dat stuk ellende.

Zeus Dat is de bedoeling.

Hermes Trapt hij erin?

Zeus Ik ben vader Zeus, ik kan iedereen alles laten geloven.

Hermes Laat mij ermee betijen, u kent hem niet in zijn huidige stemming, en ik verzeker  u dat het echt een harde noot is om te kraken.

Hades Ik vertrouw het niet.

Zeus Jij, Hermes, dient het kapitaal, de enge god die door de aeonen heen steeds is vereerd.

Hermes Wat dat betreft ben ik bureaucraat.

Hades Jij gooit het met jan en alleman op een akkoordje.

Hermes Een akkoordje hebben we nodig.

Zeus Wij, zeg je, wat hebben wij nodig? Verering hebben wij nodig.

Hermes Dat kost geld, beste vader, goede oom, en ik ben het geld.

Hades Vanwaar deze ijver voor onze zaak?

Hermes Graag of niet.

Zeus Donder op, ga naar Sissyphe en praat hem om, beloof hem alles, desnoods in mijn naam.

4e scène

Sissyphe, Estichta, Hoklèra, Kostas Megas

Sissyphe Kom uit dat achterlijke hol vandaan!

Estichta Ja ja, heer, hier zijn we al.

Sissyphe Wat zien jullie eruit!

Estichta Het was een explosie, heer, en een groot gedeelte van de schuilkelder is ingestort.

Sissyphe We volgen het spoor en we halen de steen op. Schiet een beetje op, dit was pas de tweede passage vandaag.

Hoklèra Ik heb slecht nieuws, heer.

Sissyphe Ik ben gek op slecht nieuws.

Kostas Megas Er is een Esculapiustempel de grond ingestampt. Ik vermoed dat de goden daarvoor compensatie zullen willen vangen.

Kostas Megas Ze waren niet verzekerd, ziet u.

Sissyphe En ik kan in mijn rechteloze positie geen WA verzekering afsluiten, dus dat wordt lachen.

Hoklèra We hebben de goden al eeuwen niet gezien.

Estichta Wat er met u, met ons en met de mensen gebeurt kan ze niets schelen, maar die tempel, heer, dat is hun oogappel.

Kostas Megas De steen stuiterde op nadat zij een obstakel had geramd en landde vervolgens midden op de tempel.

Estichta Er is niets meer van over.

Hoklèra Er is geen spaan meer van heel.

Sissyphe Ach, ik heb niet voor niets geleefd.

Wat doet slecht nieuws me toch een genoegen.

Zijn er beelden van de ramp?

Estichta Een satelliet heeft de beweging van de steen gevolgd.

Hoklèra Hier heb u een luchtfoto, gemaakt direct na de inslag.

Sissyphe Voltreffer! Heerlijk, oh, heerlijk. Jammer dat ik dat niet elke dag kan flikken.

Estichta Een oud en eerbiedwaardig bouwwerk, heer, belegen metselwerk, dat herinnert me toch aan de mythische voortijd.

Hoklèra Ja, heer, toen deze zaak in beweging werd gezet.

Estichta Als we alle resten van de beschaving met de grond gelijk maken weet niemand meer waarom dit allemaal gebeurt.

Hoklèra Weten we het zelf nog?

Sissyphe Ik weet het nog heel goed; om precies te zijn, het is het enige dat ik nog weet.

Estichta Oh oh, nou begint-ie weer.

Hoklèra We begonnen er zelf over.

Sissyphe Ik bakte de dood een kleine poets, ik redde mijn eigen leven, één leven temidden van talloze miljoenen sterfelijke mensen, en ik werd wat dat betreft de goden gelijk.

De goden die niet weten wat het is om sterfelijk te zijn vonden desondanks dat zij zich ermee moesten bemoeien en omdat elke nieuwlichterij in hun beleving een misdaad is, was ik een misdadiger.

Ik werd betrapt op leven.

Kan dat een sterfelijk mens kwalijk worden genomen?

De goden mogen de levenden kennelijk niet bijstaan, maar als je jezelf helpt moet je daar voor worden gestraft.

Estichta Het was een farce.

Hoklèra U was al veroordeeld voordat het proces begon.

Estichta U was natuurlijk schuldig, maar u had zonder straf moeten worden veroordeeld.

Hoklèra De angst voor uw verstand gaf de goden de straf in.

Sissyphe Rol deze steen de heuvel op, en je bent verlost als je de top bereikt.

Estichta Het leek zo eenvoudig.

Hoklèra Maar de steen rolt naar beneden, steeds als we bijna boven zijn.

Sissyphe Als ze soms dachten dat ze mij ermee hadden, dan hadden ze het mis.

Kostas Megas Dat bewonder ik zo in u, die volharding, dat rücksichtlose, die eindeloze herhaling, die passie voor uw werk, en ik ben trots op u …

Sissyphe Zal ik eens zeggen wat ik van jou denk?

Kostas Megas Dat is, eerlijk gezegd, en onder ons, van ondergeschikt belang.

Sissyphe Precies. Maar ik zeg het toch.

Je bent een misselijke oorlogsprofiteur,een verachtelijke couponnetjesknipper, een klaploper op aandeelhoudersvergaderingen, een verrader van de arbeidersklasse, een Scheringa en Groenink in het kwadraat, een minister van economische zaken, een verzekeringsagent!

Kostas Megas Dank u, heer Sissyphe, voor deze zegenspreuken, dank u, dank u …

Sissyphe Waar is mijn steen!? Ik ben niets zonder mijn steen.

Estichta We halen de vrachtwagen, heer.

Sissyphe Schiet op, we hebben haast, geweldige haast!

5e scène

Sissyphe, Hermes

Hermes Sissyphe!

Sissyphe Donder op jij!

Hermes Even onder vier ogen.

Sissyphe Ik moet naar mijn werk.

Hermes Daar gaat het over.

Sissyphe Jij weet daar niks van.

Hermes Ik ben één van je rechters.

Sissyphe Leen me je schoenen, Hermes, dat ik erheen vliege.

Hermes Wat van de goden is, is niet van de mens.

Sissyphe Juist ja, opzij graag, dan klim ik wel in de benenwagen.

Hermes Straks komen de oppergoden. Praat eerst met mij. Ik kan je helpen.

Sissyphe Jazeker, kun jij mij helpen, je bent een goedgebouwde, sportieve boy, jij mag helpen rollen.

Het is eervol werk, opgelegd door de oppergoden, dus grijp je kans.

Hermes Ik zit in de handel, sorry.

Sissyphe Wat een kutsmoes.

Hermes Je hebt een Esculapiustempel de grond ingestampt, Sissyphe, daar krijg je stront mee; stront aan de knikker, zogezegd, dat geef ik je op een briefje.

Sissyphe Zoals het bloed van de veroordeelde het water van de Ganges rood kleurt, is dat zijn schuld?

Hermes De misdaad die leidde tot zijn terechtstelling was ook al zijn verantwoordelijkheid.

Sissyphe Zijn rechters kennen slechts geweld en niet de misdaad, en een en ander houdt geen verband met elkaar.

Hermes Wat heeft de Ganges gedaan, sterker nog, wat heeft de Esculapiustempel jou gedaan?

Sissyphe De verwoesting van alle heiligdommen zal mij genezen van mijn haat jegens de goden.

Hermes Een onmogelijke remedie.

Sissyphe Welke tempels staan er dan nog overeind? Wall Street, de beurs van Berlage, Frankfurt?

Hermes Die krijg je niet om.

Sissyphe Zal jij zien wat ik kan.

Hermes Je misdaden vermeerderen zich, als kakkerlakken in een cachot.

Sissyphe Jij hoeft mijn niks te vertellen over het cachot, ik, langgestrafte, noch over kakkerlakken, want ik praat er met eentje.

Hermes Wij beschermen ons door de misdadigers te straffen.

Sissyphe De misdadiger is bij de voltrekking van zijn straf gevaarlijker geworden dan voor zijn veroordeling.

Zie daar, het failliet van jullie zogenaamde rechtsorde.

Hermes Als wij jou niet straften, wat is dan de mens?

Een lichaam, een ziel, een bewustzijn zonder betekenis, want wat oneindig is, is slechts de lege en betekenisloze natuur.

Sissyphe Kijk naar je eigen, ik ken je van oudsher, wat voer jij al die tijd uit?

Hermes Dat is de goddelijke aard, die ongelijk is aan al het bestaande en in zijn ongelijkheid eeuwig op ieder moment en op iedere plaats.

Sissyphe Zal ik het je benijden?

Hermes Gaat je niet lukken.

Sissyphe Niet zolang jij je in zulke wollige taal uitdrukt.

Hermes De taal schiet hier tekort.

Sissyphe Je weet gewoon niet waar je het over hebt.

Hermes Wat zou ik mensentaal willen spreken?

Sissyphe Als jij wat van mij moet zou ik maar eens beginnen.

Hermes Nogmaals, ik kan je helpen, jij moet van deze last worden verlost.

Sissyphe Jullie willen van de rommel af, die jullie zelf hebben gemaakt.

Hermes Zo wast de ene hand de andere.

Sissyphe Schrijf je in bij de Kamer van Kaaphandel en Gasfabrieken en begin een bedrijfje in puinruimen, een gat in de markt, en, mag ik daaraan toevoegen, een vraag die door jezelf is gecreëerd, tel uit je winst.

Hermes Tja, nou je het zegt.

Sissyphe Het kan uit de verzekeringspenningen worden bekostigd.

Hermes Wat een handel.

Sissyphe Mensenhandel, waarde Hermes, geen godengesjagger met offerandes en wijgeschenken.

Hermes Ik sta perplex.

Sissyphe Zo beleven de mensen de oneindigheid, van moment tot moment en niks grenzen, niks beperkingen, maar opportunities, business, winst, kostenbesparingen.

Hermes De tenuitvoerlegging van je straf heeft een beter mens van je gemaakt.

Sissyphe Kan me geen moer schelen, joh, ik was altijd al een goed mens.

Hermes Je wilt je straf perpetueren.

Sissyphe Ik ken onderhand niks anders.

En nu genoeg gedoceerd, ik heb een steentje te verrollen, dus zeg de goden dat ik mij verexcuseer.

Hermes Sorry, dat ik je ophou, maar heb je misschien nog iets nodig?

Sissyphe Van jou?

Hermes Facilitaire diensten, of zo?

Sissyphe Mijn steen is hoogstwaarschijnlijk in een moerasdelta geland en te gronde gegaan, en hij moet worden geborgen.

Hermes Ik ga er meteen werk van maken.

6e scène

Estichta, Hoklèra, Sissyphe, Kostas Megas

Estichta Een krater, meneer Sissyphe, vijfenzeventig meter  in doorsnee, vijftien meter diep, daar hebben we de steen niet 1 2 3 uit.

Hoklèra De bodem is ook nogal zacht in deze contreien, het is meer water dan zand, en het hemelwater verzamelt zich al in de put.

Kostas Megas Een nationale ramp. Genoteerd.

Sissyphe Geen nood, ik heb zojuist een gunstige deal gesloten met een zij het weinig bonafide edoch zeer capabele partij. Hermes Hijswerken & Corperate Sons of Whores.

Estichta Het werd een keertje tijd.

Hoklèra We moeten altijd alles alleen doen.

Kostas Megas Dat akkefietje met dat tempeltje heeft kennelijk iets losgemaakt.

Sissyphe Scherp gezien, Kostas Megas, en dan te bedenken dat de mensen nooit anders hebben gedaan dan hun eigen kerken afbreken.

Estichta Daarvoor zijn ze geslagen met het atheïsme.

Hoklèra De ergste van alle plagen.

Kostas Megas Welnee, de god van het geld regelde altijd al alle zaken.

Sissyphe Ik heb wel een vaag vermoeden hoe het zit.

Estichta We zijn een en al oor, meneer Sissyphe.

Sissyphe Dat tempeltje is neergegaan als gevolg van een strafvoltrekking mij van godeswege opgelegd.

Ze hebben zogezegd hun eigen poten onder hun eigen stoel weggezaagd.

Ze staan erop als de goden die zichzelf vernietigen.

En dat met de tempel van de godheid die alle kwalen van goden en mensen ooit zou genezen.

De godheid met name die mij zou verlossen van mijn dwangneurose.

Hoklèra Ze hebben van hun kant nooit blijk gegeven van enige neiging in deze richting.

Kostas Megas Waarom zouden ze ook, de zaak liep gesmeerd, iedereen is tevreden.

Estichta Behalve dan de museumdirecteuren, de spoorweg employees, de huisjesmelkers, de bewoners van de favella's …

Sissyphe Jajaja, ik weet er alles van, en het kan me hoegenaamd geen moer schelen.

Hoklèra Kijk, meneer, daar komen de hijskranen al aan.

Kostas Megas Firma Hermes Hijswerken, Recuperaties en Bergingswerken Inc.

Estichta Als de goden eenmaal iets willen gaat het ook meteen van dik hout zaagt men planken.

Sissyphe Ach, jongens, dit is zo'n verbetering van de infrastructuur, we kunnen vanaf heden wel vijf of zes keer per dag de steen afrollen.

Wat een geluk!

Wat een genot!

7e scène

Hades, Zeus

Hades Laat mij ermee betijen, zegt-ie, en moet je hem nou zien.

Zeus Hij bedient een lier, zo te zien.

Hades Twee meiden van Sissyphe staan aanwijzingen te geven.

Zeus Daar is die verrekte steen!

Hades Zó groot!

Zeus Slokt puin op, wordt daar groter van, kern van radioactief plutonium, met een loden mantel, versterkt met afgewerkt uranium. Degelijk smeedwerk, moest een tijdje meegaan.

Hades Dit is gierend uit de klauwen gelopen.

Zeus Zal dit onze almacht breken?

Hades Mij is het zwaar om het hart.

Zeus De straf heeft hem gebeterd, maar het leven heeft hem ontbroken.

Hades Zie je het spoor dat de steen heeft getrokken?

Zeus Daar kun je een zesbaans snelweg overheen leggen.

Hades Ze laden de steen op een treinstel.

Zeus We moeten ze de pas afsnijden, want het tempo gaat omhoog en de wereld wordt verwoest.

Hades We zijn misschien al te laat.

Zeus Nee, nu begint het, nu onze tempels de grond in worden gestampt.

Hades AMC, heette het, goddeloze bende trouwens.

Zeus De mensen zijn altijd bezig de boel kort en klein te slaan, zo zijn ze nu eenmaal, en Sissyphe is onder hen de grootste, maar de Esculapiustempel is heilige grond.

De grens is overschreden.

Hades Kom, misschien zijn we nog op tijd.

Zeus Wacht, ik heb hier nog de bliksem, die heb ik niet voor niets.

Zeus slingert de bliksem.

8e scène

Sissyphe, Estichta, Hoklèra, Kostas Megas, Hermes

De bliksem slaat herhaaldelijk in.

Sissyphe Iemand heeft zo te horen een driftbui.

Estichta U moet schuilen, heer!

Sissyphe Voor een beetje vuurwerk, kom nou.

Hoklèra De locomotief is geraakt en de trein is ontspoord.

Kostas Megas Mooi werk, allemaal extraatjes op de rekening, wat een dag!

Sissyphe Waar is de steen?

Estichta Van het talud gerold, maar niet beschadigd.

Sissyphe Zou dat gelden als een passage?

Hoklèra Er is een stationnetje meegegaan, heer, de naam is onleesbaar.

Sissyphe Het werk wordt voor ons gedaan.

Hermes Sissyphe, de kraanwagen staat klaar, we kunnen over de Ringweg A 10 op de A 4 komen en dan zijn we zo thuis.

Sissyphe Wat een mooi land, om te verwoesten.

Spoorwegen tot in alle uithoeken.

Snelwegen die het land kris kras doorkruisen.

Jammer alleen dat die stoffige stadjes in de weg staan.

Maar dat duurt nu niet lang meer.

Dat gaat allemaal plat, hahaha!

De rest zetten we onder water.

Wie zal het missen?

De bliksem slaat herhaaldelijk in.

Estichta Truck met oplegger geraakt!

Hoklèra De steen is de Coentunnel ingerold en zit vast.

Estichta Middenin!

Hoklèra Hoe doen we dat toch?

Hermes Ik zet de tunnel onder water en dan persen we hem er zo weer uit.

Sissyphe Het is een pracht!

Hermes Ik voer alvast even de druk op.

Sissyphe Ik hoop maar dat de steen goed vastzit.

Hermes Het zal me een klap geven!

Sissyphe Komt-ie!

Kanon gaat af; de steen vliegt door de lucht en landt met razend geweld.

Estichta Dwars door Bos en Lommer, nou, dat ruimt op, aggenebbish, en goed doorrollen tot in de Sloterplas.

Hoklèra Het water dat meekomt spoelt alles weg.

Sissyphe Erop af, jongens, geen tijd te verliezen.

Kostas Megas Schade rapport!

Grote schade aan de flats in Geuzenveld en Osdorp.

Plafonds komen naar beneden, kelders staan vol water.

De muren scheuren dat het een lust heeft.

Sissyphe Dat zal ze leren beter te bouwen.

Kostas Megas Wat zou het, daar woont toch alleen maar tuig.

Hermes Stap in de wagen, we zijn zo ter plaatse. Er wordt al gewerkt aan de berging.

Estichta Dit is echt de leukste berging die we ooit hebben meegemaakt.

Hoklèra De berging zelf leidt nu ook al tot enorme schade.

Sissyphe We krijgen hulp van boven!

De bliksem slaat in; ze banen zich een weg door een vliegende storm.

Hermes De steen is geladen met statische elektriciteit.

De bliksem is er zo vaak ingeslagen dat hij onaanraakbaar is geworden.

Mijn mannen kunnen niets meer doen.

Sissyphe Wij zijn geen mannen. Wij zijn twee vrouwen en een langgestrafte.

Estichta Wordt het toch weer duwen.

Hoklèra Nou ja, eigen werk is goud waard.

Sissyphe Schouders eronder, jongens, we hebben voor hetere vuren gestaan.

Kostas Megas Rol hem naar de Westhavens, dan laden we hem daar op een schip.

Sissyphe Ben je verzekerd?

Kostas Megas Wat dacht je?

Sissyphe Op zee zijn we veilig, want Poseidon de god van de bevingen houdt zich van oudsher afzijdig in deze zaak.

Estichta Daar komen ze, heer.

Sissyphe Wie, wat, waar?

Hoklèra Hades, heer, uit de aarde, rijdend op een golf van gloeiende stenen.

Estichta En Zeus, in een donderwolk.

Sissyphe Indrukwekkend, altijd indrukwekkend.

Wisten jullie dat de goden eigenlijk heel eenvoudige jongens zijn?

Als ze ergens naartoe moeten, mennen ze hun wagen zelf, daar komt geen knechtje aan te pas.

Dat moest je eens in ze waarderen.

Hermes We zijn aan boord, meneer Sissyphe, ik stel voor de loopplank in te trekken, dan zijn we op neutraal terrein, voor het geval dat.

Sissyphe Ik verheug me op het weerzien met mijn opperste rechter.

Estichta Na duizenden jaren.

Hoklèra Oneindig veel schade.

Sissyphe De smaak der wrake is zoet, nu hij naar mij komt.

Ik, de gejaagde, die moet worden gepacificeerd.

Ik, de langgestrafte, die moet worden omgepraat.

Estichta U maakt uw straf tot instrument van de wraak, heer, is dat wel juist?

Hoklèra Het gaat toch om de verandering van de wereld, niet om deze of gene uit de weg te ruimen, of om een persoonlijke vendetta tegen een of andere rechter?

Sissyphe We zullen de zaak in essentie bespreken.

Estichta We zitten erin voor de revolutie, heer.

Hoklèra Niets meer en niets minder.

Hermes Is het nu de tijd voor dit debat?

Estichta Juist nu, is het de tijd, om niet in drift te handelen, en onze rancune de overhand te laten, maar om onze daden te zien in het licht van de omwenteling.

Hoklèra De omwenteling van de steen die de omwenteling van deze wereld teweeg zal brengen.

Kostas Megas Ik hoopte altijd dat jullie dit niet serieus meenden.

Estichta Het ziekenhuis dat de macht van de verzekeringsmaatschappij over ons lichaam uitoefent.

Hoklèra De verzekeringsmaatschappij die tot entiteit is geworden en die heerst over ons geld.

Estichta Noch mijn lichaam, noch mijn geld is van mij.

Hoklèra Het is allemaal in jouw handen.

Kostas Megas Ik ben geen oppergod, bewaar me, ik voer slechts de regels uit waar jullie voor hebben getekend.

Estichta Wij eisen tegenwoordig te zijn bij deze terechtzitting.

Hoklèra Als eigenaren van ons lichaam en van ons geld.

Kostas Megas Ha, dat dachten jullie.

Estichta Om ons eigendom terug te krijgen.

Hoklèra Daarom zijn we met heer Sissyphe, en nergens anders om.

Estichta Dit gaat over heropening van de zaak.

Hoklèra En herziening van het vonnis.

Kostas Megas Dat moet ten koste van alles worden voorkomen.

Ik wijs er met nadruk op dat meneer Sissyphe zijn straf van de hoogste instanties heeft opgelegd gekregen en dat het onze plicht is als burgers van dit land erop toe te zien dat hij zijn straf volledig en onverkort uitzit, dat wil zeggen, voor de rest van de eeuwigheid.

Het is mij onbegrijpelijk dat u een en ander niet inziet.

Sissyphe Ik wist wel dat mijn vrijwilligsters er een verborgen agenda op nahielden.

Maar ik zit erin voor mezelf, en ik vertegenwoordig zodoende de gehele mensheid.

De verschillen tussen de sociale klassen en hun onderlinge strijd gaan mij niet aan.

De bliksem slaat herhaaldelijk in.

Estichta Het is tijd, heer Sissyphe.

Hoklèra U moet gaan, maar wij gaan mee.

Sissyphe Het is mij onwelkom, maar jullie hebben mij trouw gediend, jullie zijn mijn vriendinnen, ik zal jullie niets weigeren.

Kostas Megas Ik sta steeds tot uw dienst, meneer Sissyphe.

Sissyphe Naar het blijkt.

Kostas Megas Dus ik ga mee.

Sissyphe Het is beneden mij het te willen verhinderen.

9e scène

Allen

Zeus Ik groet u allen, doden en levenden, sterfelijken en onsterfelijken, ik groet u allen zeer.

Het is mij een dure plicht toe te zien op de strafvoltrekking van de misdadiger Sissyphe.

Is hij hier?

Sissyphe Ik sta hier voor hem, heer Zeus.

Zeus Hoe maakt u het?

Sissyphe Naar omstandigheden goed, dank u wel.

Zeus Het is mij ter ore gekomen dat u zich beijvert bij het voltrekken van de u opgelegde straf.

Sissyphe Ik ben er dag en nacht mee bezig.

Zeus Dat stemt mij tevreden.

Het is mij tevens ter ore gekomen dat u al enige tijd wordt bijgestaan door twee vrouwen.

Zijn zij hier?

Estichta Ik ben het, Estichta.

Hoklèra En ik, Hoklèra.

Zeus Wat beweegt jullie huis en haard te verlaten en dit onzalige werk op jullie te nemen?

Estichta Wij zijn het schuim der aarde, heer Zeus.

Hoklèra Alles onder de maan moet vergaan, daarom helpen wij heer Sissyphe.

Zeus Ik heb hulp niet met zoveel woorden verboden, dus ik zal dit oogluikend toestaan.

Maar alles onder de maan, Sissyphe, dat betekent ook de heiligdommen gewijd aan de goden.

En jij hebt bij de laatste passage een tempel van Esculapius de grond ingestampt, levende have incluis.

Er is een grens overschreden, en ik kom je tot de orde roepen.

Hades Zoals ik dat ook zal doen.

De doden horen bij mij in de onderwereld te zijn. Daar kunnen ze doen en laten wat ze willen, en omdat jij de dood wilde overwinnen kun je een potje bij me breken.

Maar je hebt in de onderwereld meer gebroken dan een potje alleen.

Alles is overhoop gehaald.

Er staat geen steen meer op de andere.

Ik woon noodgedwongen in een lemen hut, want daarin kan ik niet worden bedolven onder het puin als jouw steen passeert.

Oké, dat hoort er zo bij; de onderwereld is nu eenmaal een oord van wanhoop en verwoesting.

Nu je echter bezig bent de aarde te verwoesten wil ik weten wat jou bezielt.

Sissyphe Ik zal het jullie zeggen, nu jullie er zo vriendelijk naar vragen.

Wat leeft, dat leeft om te eten.

Eerst een bete broods, en kleine slokjes tafelwater uit eigen put.

Dan stenen, dan andere levende wezens.

Dan eten ze veel, zij die leven.

In groepen die groeien.

Ze zijn nog maar net begonnen, de aarde kunnen we nochtans niet op.

Maar de dag komt.

Dan eet het leven het hele universum op.

Natuurwetten doen niet ter zaken: de implosie komt als alles is opgegeten, door levende wezens.

Die zullen zich verenigen tot één groot vretend beest, dat tenslotte van honger sterft.

Wat jullie manhafte goden hebben met de dood, dat heb ik met het leven dat herschapen is tot het grote beest dat een grote boodschap deed bovenop de Olympus.

Dat zijn jullie, drek en mest, en hiermee smijt ik jullie mijn verachting in het gelaat.

Hades Ik ben aan de lucht gewend.

Zeus Ik ruik niks.

Sissyphe Ik ruik de stank van jullie minachting en jullie hoogmoed van heinde en verre.

Ik zal alle tempels van Esculapius in de grond stampen, tot ik het niet meer ruik.

Zeus Je stoort je slechts aan de uitoefening van mijn gerechtigheid, die jou heeft getroffen omdat je het hebt aangetrokken.

Sissyphe Uw gerechtigheid is niet in het geding.

Als u een man veroordeelt omdat hij wil leven is uw gerechtigheid al niets meer waard.

En met wat loze verwijten redt u de Olympus niet van mijn egaliserende arbeid.

Dus kom maar eens over de brug. Wat komt u hier doen?

Zeus Ik straf slechts een booswicht en daardoor gaat de hele wereld ten onder.

Sissyphe Ik werd gestraft omdat ik de dood te slim af was, en de straf werd me opgelegd door lieden die niet weten wat de dood is.

Zeus Dat wist jij ook niet toen je nog leefde.

Sissyphe Ik weet het nu, en ik wist het toen, ik ben Sissyphe, die de dingen vooruit weet.

Zeus Je wist je straf vooruit?

Sissyphe Wiens straf is het, heer Zeus?

Hades Onschuldige mensen komen om of verliezen huis en haard door jouw wangedrag.

Sissyphe Het is mij van harte leed, maar ik weet precies wat ik doe.

Waar waren jullie toen ik mijn steentje kris kras door de wereld rolde?

Wat kan jullie de wereld schelen?

Jullie willen straffen, en jullie wanen je veilig voor de gevolgen.

Zeus De mensen zijn niet bij machte om jouw geweld te stuiten, en wij mengen ons niet in hun zaken tenzij het om onze door de mensen gebouwde huizen gaat.

Hades Daar moet je van afblijven.

Sissyphe Ik heb het nogal voor het zeggen. Mijn steen rolt waarheen hij wil.

Zeus Ik zal je straffen met het staken van je straf.

Sissyphe Ik draag geen schuld aan mijn straf en kan dus niet verantwoordelijk worden gehouden voor de gevolgen.

Hades We zullen je doodslaan.

Sissyphe Ik ben al dood, ik mocht immers niet blijven leven.

Zeus We kunnen je straf veranderen.

Hades Knijpers draaien en zakkies plakken.

Zeus Dan maakt hij daar weer een dwangneurose van.

Hades Dat is waar, dan hangen we straks in zakkies aan de waslijn.

Sissyphe Jullie komen niet tussen mij en mijn executie.

Zeus Je zult eigener beweging ophouden met de steen te rollen.

Hades Je hebt cognitieve gedragstherapie nodig.

Sissyphe Om jullie een plezier te doen?

Hades Om jezelf te helpen.

Zeus Het is een genade die je jezelf kunt gunnen.

Sissyphe Daartoe ben ik niet veroordeeld.

Bent u klaar?

U kunt goedschiks van boord gaan, of ik kieper jullie in de jajem.

Zeg het maar.

Hades Voor deze wereld is geen hoop.

Sissyphe Wat kan jullie de wereld schelen, ik vraag het nog maar een keertje.

Zeus Onze tempels gaan eraan.

Sissyphe Jullie kennen alleen straf en geweld, daar zijn jullie heersers voor.

Hades Wij straffen slechts uit noodzaak, het noodlot regeert ook ons.

Sissyphe En als iemand het noodlot tart zijn jullie niet solidair, kleine zielen.

Ik was in overtreding?

Ja, want ik was bang, bang, bang. Ik? Voor de dood. De berichten waren niet gunstig. Ik wilde niet. Ik was jong.

Wat zegt mij het noodlot?

Ik ga voor mijn eigen, en om mijn steen, ik rol mijn steen, en bouwen of verwoesten is mij om het even.

Zeus Verwacht niets meer van ons.

Sissyphe Het zou mij slechts hinderen bij mijn werk.

Hermes Zeus, vader, Hades, goede oom, we lopen IJmuiden uit, de Oranje Sluizen gaan al open, het is beter als u van boord gaat.

Zeus Ik zal een wind ontketenen die zijn weerga niet kent.

Hades De muil van de hel gaat open.

Sissyphe Zijn mond zal worden gespoeld en zijn vlam gedoofd.

Jullie zijn niets, niets, niets.

10e scène

Estichta, Hoklèra.

Storm en wind, hagel en stortbuien.

Estichta Oh, ik ben zeeziek.

Hoklèra Ik dacht dat heer Sissyphe zulke goede maatjes was met Poseidon.

Estichta Vandaar honderd meter hogen golven!

Hoklèra Die als een muur op je afkomen!

Estichta Daar gaan we weer.

Hoklèra Oh, ik voel me niet goed.

Estichta Straks laat de steen nog los.

Hoklèra Als een losgeslagen kanon.

Estichta Eerder een nucleaire ramp.

Hoklèra Dat zal haast wel de bedoeling zijn.

Een geweldige golf wordt gehoord.

Estichta Deze zee gaat mij te hoog.

Hoklèra Dit is het einde.

Estichta Het zal aan anderen zijn alles onder de maan te zien vergaan.

Hoklèra Wij hebben het gehad.

Estichta Of zouden we gewoon zeeziek zijn.

Hoklèra Dat kan. Een van de verschijnselen, zegt men, is levensmoeheid.

Estichta Je moet in het water gaan liggen, dan is het over.

Hoklèra Of de horizon zien, dan valt alles weer in het lood.

Opnieuw een geweldige golf.

Estichta Kom, we gaan aan dek.

Hoklèra Ik durf niet.

Estichta Dan zien we de horizon.

Hoklèra En de golven.

Het schip vergaat met groot gekraak.

Estichta Het hoeft al niet meer.

Hoklèra Dan liggen we in de jajem en is het over.

Estichta Ja, met alles.

Hoklèra Het kan mij niks meer schelen.

11e scène

Poseidon, Sissyphe.

Onder water.

Poseidon Vertel eens, beste jongen, wat is dat allemaal voor een gedonderjaag?

Sissyphe Uw broers, meneer, met alle respect, hebben een probleem met mij.

Poseidon Dat is dan nieuw voor ze.

Sissyphe Mijn naam is Sissyphe, van die steen, u weet wel, waartoe ik ben veroordeeld.

Poseidon Er zonk een steen af, ja.

Sissyphe Mijn steen, van godeswege ter beschikking gesteld, om een berg op te rollen, en als-ie bijna boven is, rolt-ie weer naar beneden.

Poseidon Hahaha, dat is geinig, zeg.

Sissyphe Het is leuk werk, jazeker, maar het was bedoeld als straf.

Poseidon Kunstje geflikt?

Sissyphe De dood te slim af geweest, omdat ik wilde leven.

Poseidon Waarom zou je willen leven?

Sissyphe Daarmee is men behept.

Poseidon Je wilde er niet van af?

Sissyphe Gehecht zijn aan het leven is het leven zelf, want het is schoon te dood te trotseren.

Poseidon Niet onder alle omstandigheden, maar daar wil ik mij als onsterfelijke niet over uitlaten.

Sissyphe Uw onzijdigheid in deze kwestie zou uw broers sieren, meneer.

Poseidon Ze praten naar dat ze verstand hebben.

Sissyphe Nu heb ik nog deel aan het leven door mijn straf. Ik vraag u daarom beleefd doch dringend mij mijn steen terug te geven.

Poseidon Het is een zware steen?

Sissyphe Het zou anders geen straf zijn.

Poseidon Je richt er veel schade mee aan?

Sissyphe De schade is bijkomstig bij de straf.

Poseidon Door jou zijn alle mensen gestraft?

Sissyphe Dat zal degene die straft te denken geven.

Poseidon Denken? Dan verwacht je teveel, mijn vriend, want misdaad en straf zijn twee verschillende dingen, die met elkaar worden verward, met alle rampzalige gevolgen van dien.

Sissyphe Ik weet er alles van.

Poseidon Je bent niet vrij van je straf, Sissyphe, omdat je dat niet wilt.

Laat de steen onder mijn milde beheer achter op de bodem van de oceaan.

En je bent verlost.

Sissyphe Ik maak van mijn wijsheid gebruik door mij te verbinden aan mijn steen.

Poseidon Ik kan het je slechts afraden.

Sissyphe Daarvoor dank ik u.

Poseidon Je bent een megalomane, zelfingenomen kwal.

Je denkt namelijk dat je beter bent dan de rest en daarom niet hoeft te sterven, gewoon, zoals de anderen.

Je bent een keer beledigd, nogal diep, ik geef het toe, maar moet daarom de wereld vergaan?

Sissyphe Wie schept de misdaad?

Poseidon De orde der dingen.

Sissyphe Die orde heeft geen recht van bestaan.

Poseidon En, volg je mijn raad op?

Sissyphe Ik sla hem in de wind.

Poseidon Dan zul je er tot in de eeuwigheid mee door moeten gaan.

Sissyphe Het is mijn vaste voornemen.

Sissyphe De schade interesseert je niet?

Sissyphe De schade komt met de straf.

Poseidon Die onschuldige mensen treft.

Sissyphe Daar hadden ze aan moeten denken toen ze me straften.

Poseidon Jij kunt het veranderen.

Sissyphe Of niet.

Poseidon De keuze is niet arbitrair.

Sissyphe Als ik ervoor kies het te laten, is mijn vrijheid vergeven.

Poseidon Dan ben ook jij niet vrij.

Sissyphe Niet als gestrafte.

Poseidon Jij keert de hele wereld om.

Sissyphe Letterlijk en figuurlijk.

Poseidon Ik sta voor de vrijheid.

Ik zal je steen aanstonds het Noordzeestrand oprollen, en je medewerkers uitbraken in de branding.

Sissyphe Heb dank, grote god.

Poseidon Ik zal nu de schemering ingaan.

Sissyphe Er is toch geen schade aangericht in de oceaan, hoop ik?

Poseidon Geen mosseltje gekwetst.

Sissyphe Dat doet mij genoegen.

12e scène

Estichta, Hoklèra, Sissyphe, Kostas Megas, Hermes.

Ze zijn aangespoeld.

Sissyphe Opstaan, allemaal, opstaan, blijf daar niet liggen.

Waar is de steen?

Kostas Megas Die is in de plomp gelazerd, heer.

Sissyphe Hermes, doe er wat aan!

Hermes Als we de Koersk kunnen lichten is zo'n steentje een peulenschilletje.

Gerommel, geplens, de steen wordt op het strand gerold.

Sissyphe Het werk wordt al voor ons gedaan, jongens.

Heer Poseidon stelt geen prijs op het bezit van mijn steen.

Hij ligt hem te zwaar op de maag.

Estichta Helemaal in tact, heer.

Hoklèra Schoon gewassen en klaar voor gebruik.

Hermes Ome Poseidon, de eenzelvigheid zelve,  trekt zijn handen van de zaak af.

Sissyphe Genoeg tijd verspild!

Allemaal hierheen en duwen. We gaan er een feestje van maken.

Estichta Is het nog niet genoeg, heer Sissyphe?

Hoklèra Het strand is neutraal terrein.

Estichta Kunnen we het er niet bij laten.

Hoklèra Na alles wat we hebben gezien.

Sissyphe Het is een heerlijke dag.

Ik ben verfrist door het zeebad en opgewekt na de goede gesprekken.

Maar de dag is nog niet om.

We kunnen nog minstens twee passages doen.

Estichta Ik heb genoeg gehad.

Hoklèra Ik ben het zat.

Kostas Megas Zo, dus daar blijven jullie met je revolutionaire elan.

Estichta De verwoesting heeft de verzekeraar rijk gemaakt.

Hoklèra De verspilling van mensenlevens en materiaal is slechts toegenomen.

Estichta Wij zoeken een andere weg om de revolutie naderbij te brengen.

Hoklèra Het socialistische front is door de verwoesting en de kaalslag slechts uiteengeslagen.

Estichta En niet opgebouwd.

Hoklèra Voordat we er zelf aan kapot gaan, stappen we eruit.

Kostas Megas Typisch revolutionairen op leeftijd met een sociale uitkering.

Dan blijf ik over om u te helpen, heer Sissyphe.

Verwoesting is big business.

Het is mij een eer.

Sissyphe En mij een twijfelachtige.

Estichta, Hoklèra, ik zal jullie missen.

Wat is een show zonder een vrouw?

Het is als een speeltuin zonder geschreeuw en gejoel, als een boek zonder letters, enzovoorts.

Voor jullie is er hoop, daarom moeten jullie gaan, ver van dit verdorven strand.

Hermes Daar zijn de takelwagens, heer, we zijn hier in een half uurtje pleiten.

Sissyphe De goden laten zich niet meer horen?

Hermes Die hebben hun tijd gehad.

Sissyphe Dan staat hier de langgestrafte alleen.

Zoals het hoort.

Alleen, met zijn voeten in de branding.

De komende en de gaande golven

die mijn enkels omspoelen

verbeelden het op- en afgaan van mijn steen in de nimmer aflatende beweging van de wereld en haar tranen,

terwijl de schelpen ruisen met een fluisterend geween.

Onder de brede hemel, ik aan de horizon, sta overeind, groot en klein tegelijk.

Mijn steen, mijn hart;

mijn hand, mijn steen.

Dit is wat ik heb gemaakt van mijn straf.

Ik ben mijn straf.

Ik wil zo zijn.

Kostas Megas Goed gesproken, heer, kunnen we dan nu gaan.

Hermes Laden de steen, opgang bij strandpaal 46, en dan rechtsaf, richting Hoogovens en dan linksaf het laagland uit.

Sissyphe Ik voel mij gesterkt door de tegenwerking.

Deze keer zal ik mijn steen eigenhandig en helemaal alleen met handkracht de berg oprollen.

Ach, mannen, vrouwen, vrienden, wat heb ik er een zin in!

13e scène

Allen.

Allen Van onderen!

Een aanzwellend lawaai van een naar beneden rollende steen.

Dan: instortingen, explosies, geschreeuw en gejammer.

Tenslotte: de steen komt met daverend lawaai tot stilstand.

Men hoort suizen als van ontsnappend gas.