Teresias

Teresias

Toneelspel

Jacob Dekker

personen:

Zeus, vader van de goden

Hera, moeder van de goden

Dice, hermafrodiet

Teresias, held

Het toneel is op de Olympus, in Arkadië en in Thebe onder de muur.

Scène 1

Zeus, Hera

Zeus De godin van de liefde is toch niet voor niets een vrouw!

Hera Jullie mannen maken een vrouw van haar, en zij houdt zich van den domme.

Zeus Ik heb anders zelden zo'n gehaaide tante gezien.

Hera Ze is tussen de haaien geboren.

Zeus Het verlangen naar mannen dreef haar de branding in en het hoge duin op, waar zij glorieert in het zonlicht – met haar haardos die reikt tot de grond, haar borsten die bungelen aan haar tors, haar heupen zo rond als haar kont, haar …

Hera Jaja, ik zie haar heus wel voor me!

Zeus Ik zie haar altijd.

Hera Kijk je daarom niet naar mij als je bovenop me en tussen mijn benen ligt te zwoegen?

Zeus Ik werk voor jouw genot, liefste, ik word door de godin slechts aangespoord om je te dienen.

Hera Vraag je daarom nooit aan mij of ik er wel zin in heb?

Zeus Daarnet leek het er waarachtig op alsof jij er een berezin in had.

Hera Ik ben je terwille, lieve man, omdat ik weet dat je er zo van geniet.

Zeus Ach, dat is lief van je, maar een groot deel van mijn plezier, is te weten dat jij zo buitengewoon geniet.

Hera Zou je het dan voor mij doen als je het zelf niet lekker vindt? Dat is een beetje de omgekeerde wereld.

Zeus Jullie kuise dames doen het tegen heug en meug?

Hera Vaker dan je denkt.

Zeus Doe het dan niet, lieve schat, je bent mijn knechtje niet.

Hera Eerst neem je me, zoals ik ben, zin of geen zin, en ben je eindelijk een keer bevredigd, dan wilde je ook nog dat de rollen waren omgekeerd.

Zeus Ben ik dan nu opeens een ander, omdat ik een keertje ben klaargekomen?

Hera Wat kun je eraan doen, dat je een man bent? Schei toch uit! Je kunt toch ook denken met wat er tussen je oren zit in plaats van met wat er tussen je benen hangt?

Zeus Ik ga nog van de liefde afzien, als het na afloop steeds op ruzie uitdraait.

Hera Je wilt gelijkheid in alles, en wij zijn nu eenmaal gelijk in niets; erger nog, ik kan niet eens voelen wat een andere vrouw voelt.

Zeus Alsof de gevoelens van een andere vrouw dan jij mij ooit bezighouden.

Hera Volgens mij heb jij de wereld bevolkt, en als-ie nog eens vergaat, doe je het nog eens.

Zeus Daarvoor ben ik de godheid, het is mijn werk.

Hera Werk dat je veel genot verschaft.

Zeus Daarom doe ik het ook zo goed.

Hera En de dames verlangen naar hun kinderen, daarvoor schenken ze jou genot.

Zeus Laat me niet lachen. Het nageslacht was het allerlaatste waar ze aan dachten toen ze voor de potente godheid hun benen spreidden.

Hera Uit vrees je te mishagen en jouw goddelijke toorn over hun hoofd af te roepen.

Zeus En jij, moet jij daarvoor vrezen?

Hera Zoals ik donder en bliksem vrees.

Zeus Bang, bang voor mij?

Hera In je opperste genot van oppergod is dat misschien nog niet bij je opgekomen, maar ik heb hier op de Olympus in ons bed van wolken menig staaltje van huiselijk geweld mogen aanschouwen waarvan het bloed mij in de aderen stolt.

Zeus Overdrijven is de kunst.

Hera Hephaistos die je van de berg af slingerde; de arme kerel gaat er al eeuwen mank van.

Zeus Hij heeft er nauwelijks last van.

Hera En wij lachen hem uit, want jij vindt zijn hinkende haast om je te gehoorzamen o zo grappig.

Zeus Meehuilen met de wolven in het bos; er is niemand die jullie dwingt.

Hera Semele heb je niet gespaard, toen ze je vroeg je te vertonen in je goddelijke gedaante en je haar verzengde, het schone, het kuise meisje.

Zeus Wie heeft haar dat krankzinnige idee ingeblazen?

Hera Ik wilde slechts dat ze je er nog meer om zou beminnen, begrijp dat dan, want om haar verlengde je de nacht.

Zeus Hoho, dat was voor Alkmene.

Hera Je weet het dus heel goed, wat je aan mij tekort doet in je toegeeflijkheid – jegens jezelf.

Zeus Een oppergod zou niet mogen heersen?

Hera Bespaar me je zelfbeklag. Loop achter je dingetje aan, dan regeer je tenminste een tijdje niet.

Zeus Ik ben de opperste dienaar van de gemene best, gastvrij, oneindig goed en intelligent, en weet ik veel, en ik bezorg de dames het hoogste genot.

Hera De mannen hebben het genot!

Zeus De dames hebben het genot!

Hera Jij weet wat ik voel? Mooi niet. Uit alles blijkt dat het gaat om jouw genot, en nergens anders om.

Zeus Zoals ik geniet in het zweet mijns aanschijns, zo hoef jij maar achterover te gaan liggen en het genot word je aan huis bezorgd.

Hera Je banaliteit moest je verpletteren.

Zeus Geef het toe: het is voor vrouwen beter dan voor mannen!

Hera Het is voor mannen beter dan voor vrouwen!

Zeus Doen de dames het daarom met elkaar, omdat ze er zo'n hekel aan hebben?

Hera Hetzelfde geldt voor de jongetjes.

Zeus Wat ben je toch irritant.

Hera Lieve man, dit gesodemieter verpest het voor ons allebei.

Zeus Schei dan een keer uit met dat gezanik.

Hera We moeten arbitrage inroepen.

Zeus Wie kan dit ooit uitmaken?

Hera Een ervaringsdeskundige.

Zeus Zo eentje die van twee walletjes eet? Mij niet gezien.

Hera Eentje die van twee walletjes is, en anderen ervan laat eten.

Zeus Staat me vaag iets van bij.

Hera Hij zwerft rond, haveloos gekleed, en waar hij zich vertoont jagen ze hem weg als een schurftige hond.

Zeus Ons kleinkind! Ze is nog nooit op de Olympus geweest, bang als ze is er meteen weer vanaf te worden gegooid.

Hera We hebben iets aan hem goed te maken.

Zeus Waar is ze?

Hera Onder misdadigers, hoeren en belastinggaarders, die kijken tenminste nergens van op, en hij doet het met jan en alleman.

Zeus Dan is ze ruimschoots gecompenseerd voor de ellende die haar haar hele leven al achtervolgt.

Hera Hij is gevaarlijk, die ukkepuk, je zou hem een kwartje geven, maar hij weet alles nog voordat het is gebeurd.

Zeus Kom, we gaan haar halen, voordat er op de Olympus geen liefde meer is.

Hera Aan wie ligt dat?

Zeus Begin je weer!

Hera Vooruit, span de paarden voor je wagen, en we rijden naar Arkadië.

Scène 2

Zeus, Hera, Dice

Dice Zijn jullie daar eindelijk, misselijke grootouders! Ik verwachtte jullie niet meer, en nee, ik kan jullie niet helpen, dus ga maar meteen weer weg, weg. Ga weg!

Hera Lieverd, als je wist dat we je zochten, waarom hebben we dan stad en land afgelopen eer we je hebben gevonden?

Zeus Dat die deugniet van een Hermes het in zich had, en dat stuk ellende van een Aphrodite, om zo'n mooi kind op de wereld te zetten.

Dice Over wie heb je het?

Zeus Over de dieven en moordenaars met wie jij je afgeeft.

Dice Dat heb ik van mijn vader.

Hera Over de hoeren die om je heen draaien als de vliegen om de je weet wel.

Dice Dat heb ik van mijn moeder.

Zeus Je weet dus wel over wie ik het heb.

Dice Had ik het kunnen missen, ik, die heden en verleden in één druppel water kan zien verschijnen.

Hera Het is bijzonder.

Dice Het is bijzonder vervelend.

Zeus Je plaats is op de Olympus, in de wolken onder de goden.

Dice Daar heeft niemand iets aan mij.

Hera Het schaadt ons als familie als één van ons zich afgeeft met de mensen.

Dice Geef je dan maar niet af met mij.

Zeus Zeg eens, waarom zijn wij hier?

Dice Niet om goed te maken wat mijn familie aan mij heeft misdaan.

Zeus Ook niet om haring te pekelen, en evenmin om de klok achteruit te zetten.

Dice Zoals gewoonlijk hebben jullie ruzie nadat jullie van het echtelijk bed bent opgestaan, in plaats van te rusten in elkaars armen en van konijntjes te dromen, want jullie zijn rusteloos en onbevredigd, en jullie willen een moreel gehalte toekennen aan het liefdesspel, wat niet aan jullie is, maar aan het kind dat ervan komt.

Hera We zijn hier omdat jij bent wat je bent.

Dice Daar weten jullie niets van.

Hera Je bent een meisje, en je bent een jongetje, in ene.

Dice In ene, maar geen meisje en geen jongetje.

Zeus Je bent een zelfbestuiver, die het met meisjes en jongetjes doet, ontken het maar niet.

Dice Voor de meisjes ben ik een jongetje, voor de jongetjes een meisje, en daarom gaat het verkeerd.

Hera Het genot ken je van beide kanten, zeg ons hoe je geniet.

Dice Ik geniet niet, want er is niemand zoals ik om het mee te doen. Ik bevredig de meisjes, ik bevredig de jongetjes; voor mij is er niets te halen.

Zeus Niemand is geheel dienstbaar.

Dice Niemand is hermafrodiet, behalve ik, en in mijn hoedanigheid zie ik het lot van de mensen zodra ze in mijn armen liggen; wat ze zijn, wat ze doen, waar ze naartoe gaan …

Hera Ach, lieveling, je geeft veel liefde, wat is dat mooi.

Dice Als het werd geaccepteerd, maar dat is in de praktijk toch een beetje moeilijk, want ze willen me genot schenken, en schenken ze me dat niet, dan zijn ze diep beledigd.

Zeus Misschien kunnen mijn vrouw en ik het een keertje samen met je doen. Zie je het voor je?

Dice De godenschare ontpopt zich als een incestueuze bende, een deep state hoog in de wolken.

Zeus Er worden gekkere dingen gedaan.

Dice Is dan genot het enige waarmee de goden zich onledig houden?

Hera Wij komen tot je als smekelingen, zeg ons voor wie de liefde tussen man en vrouw het heerlijkst is.

Dice Er is niet man en vrouw; er zijn mannen en vrouwen, en ook als die er zijn die in hun beleving van moment tot moment verschillen dan is het appels met peren vergelijken, wat in de regel tot de conclusie leidt dat appels geen peren zijn.

Zeus Geef ons goede raad, jij die in een teiltje water boven op het dak de dingen van heden verleden en toekomst kunt zien?

Dice Laat deze zaak rusten. De liefde geeft en zij neemt, zij laat zich niet dwingen, zij wordt gegeven niet verdiend.

Hera Jij die van genot niets weet, leest ons de les over de liefde?

Dice Ik geniet niet, neen, ik geniet niet, want in de liefde is de dood, en van geen van beiden weten we iets, al praten we er de hele dag over.

Zeus De nood der goden is hoog gestegen, erbarm je over ons, want ik weet dat je iets achterhoudt; je houdt iets achter, je algemene platitudes over de liefde en de dood verraden je, je zegt niet wat je weet.

Dice Je zult me niet dwingen.

Zeus Ik zou het kunnen, maar je bent mijn lieve kleinzoon.

Hera Ik sluit me bij deze schone woorden aan, lieve kleindochter, geef ons een hint.

Dice Een man, een vrouw, die het een en het ander niet tegelijkertijd is geweest, of nu is.

Zeus Hij was een vrouw. Zij was een man.

Hera Nee, hij is een man, hij was een vrouw.

Zeus Of omgekeerd.

Hera Dat doet er even niet toe.

Zeus Waar is-ie?

Dice Hij zit in Thebe onder de muur, en hij wandelt onder het uitschot van de doden.

Zeus Nee toch, Thebe! Thebe? Dat wordt geregeerd door een misdadiger. Het stinkt daar naar pestilentie, armoede en ellende.

Hera Zo'n vieze gozer, die man was en vrouw werd, het is te smerig voor woorden.

Dice De Thebanen offeren dagelijks op jullie altaren, en zij vragen om antwoord op hun vraag: wie is de misdadiger, dat wij ons van hem ontdoen. Maar jullie laten niets van je horen, jullie liggen bovenop de Olympus te rollebollen in de wolken en houden je slechts bezig met jullie onbetekenende vragen, terwijl zij sterven en huilen.

Zeus We gaan er nu heen, ik zal zien wat ik kan doen.

Hera Zijn naam, of: haar naam?

Dice Teresias. Zeg tegen hem dat Dice, dat ben ik, jullie heeft gestuurd, als jullie tenminste willen gaan.

Zeus Waarom zouden we niet willen gaan?

Dice Jullie zijn niet tegen hem opgewassen.

Zeus Dat zullen we dan nog weleens zien.

Hera Jij gaat mee, en wee je gebeente als je hier een potje staat te liegen.

Dice Oké dan, onder protest, follow me. We gaan naar Thebe onder de muur.

Scène 3

Zeus, Hera, Dice, Teresias

Zeus Ik dacht dat jij wist waar-ie zat?

Hera In Thebe onder muur.

Zeus Wandelend onder het uitschot van de doden.

Hera Dit uitschot is niet van de doden te onderscheiden.

Zeus Ze zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden.

Hera Vuil, modder, stof en lompen bedekken ze, hier onder de muur.

Zeus Die brokkelt als oude kaas.

Hera Het is hier armoe troef.

Dice Ze roepen om jullie, en jullie geven niet thuis.

Zeus Hier zijn we toch!

Hera Is het onze schuld dat ze elkaar zo behandelen, erger dan beesten?

Zeus Ze maken een puinhoop van hun eigen stad. Wat kan ik daaraan doen?

Hera Het is hun aard, elkaar en zichzelf tenslotte te vernietigen, dat is het enige dat ze met ijver nastreven.

Dice Ze doen er nogal lang over.

Zeus Hoe langer ze erover doen, hoe meer ze ervan genieten.

Dice Nu zeg je het zelf! Het genot is destructief, daarom willen jullie ervan genieten, maar het toch op een ander afschuiven.

Hera De ander die het genot deelt.

Dice Daar weet ik niets van.

Hera Ik heb heus met je te doen, maar dit is nu eenmaal je lot.

Zeus Heb je het met die Teresias gedaan?

Dice Hoe zou ik anders weten hoe de vork in de steel zit?

Hera Je blijft me verbazen.

Dice De menselijke sexualitiet is een wonderlijke zaak.

Zeus Hebben ze niets beters te doen?

Dice Als ze geen honger en geen epidemie meer hebben, zullen ze er ongetwijfeld nog eens op terugkomen.

Hera De uitkomst van ons onderzoek zal hen een richtsnoer zijn.

Zeus Daarvoor zijn wij nou de goden.

Dice En is de Olympus een bed van wolken.

Hera Het staat voor je klaar.

Dice Ik zal de luxe niet kunnen verdragen.

Zeus Hé, jij daar, grote, jij hebt minsten maat 57, en je hebt een paar tieten om u tegen te zeggen, ho, niet weglopen, zeg me je naam.

Teresias Wij hier, onder de muur, hebben geen naam.

Zeus Zeg me wat je bent, met je grote voeten en je groten borsten.

Teresias Wat ik geweest ben zou ik zijn, ware het niet dat ik wat anders was.

Hera Dat is hem!

Zeus Raadselachtige antwoorden geven is geheel in stijl met een onbepaalde sexuele identiteit.

Teresias Ik ben een oude man, mijn graf is reeds afgemeten en gegraven, mijn figuur reeds lang geleden ingezakt, mevrouw, meneer, wilt u mij excuseren.

Zeus We zitten met u terneer onder de muur van Thebe, mijn beste Teresias …

Teresias Noem mij niet zo! Hoe weet je mijn naam? Ik heb geen naam, ik ben er niet.

Hera Gaat u toch zitten, Teresias, die benen en die grote voeten van u kunnen u amper dragen, laat mij u ondersteunen.

Teresias Hou je poten thuis! Ik kan als de wiedeweerga wegrennen en lopen als een kieft.

Zeus Doe toch geen moeite, rust toch wat, wij komen als uw vriend en uw vriendin.

Teresias Ben jij dat Dice, lieve jongen. Wat moeten die lui van me?

Dice Het zijn mijn opa en oma, je weet wel, hoe eerder je ze te woord staat hoe eerder je van ze af bent.

Teresias Komen de goden van de Olympus naar beneden en wandelen onder de muur van Thebe?

Zeus Om u te dienen, Teresias.

Teresias En, bevalt het schouwspel een beetje? Lammen en blinden, verwaarloosde ouden van dagen, haveloze kinderen, mannen en vrouwen die geen brood hebben om te eten en geen kleren om zich te kleden. Ik neem aan dat jullie, met alle respect, daar even wat aan gaan doen, want de toestand in Thebe is onhoudbaar. Daarginds dragen ze dagelijks de doden de stad uit, de ontwrichting is onbeschrijfelijk, want er is een misdadiger in de stad. Ben ik het soms? Weten jullie hier meer van? Neem mij dan mee, en verlos de arme burgerij van de pest.

Zeus De misdadiger zal zichzelf vinden.

Teresias Als-ie maar opschiet! Weten jullie wat dat is, een epidemie? Weten jullie wat dat is, besmet te worden en reddeloos verloren te zijn? Anderen te besmetten? Je kinderen te zien sterven?

Hera Uw verbittering geeft u onterechte verwijten in.

Teresias Dice, wijs de misdadiger aan!

Dice Daarvoor zou ik met hem naar bed moeten gaan, en er zijn te veel Thebanen, ik kan dat niet aan.

Teresias Ik wilde wel dat ik het kon zien, met mijn ogen dicht, dan liep ik naar hem toe, al struikelde ik over duizend doden, en ik zou hem aanwijzen, in zijn kladden grijpen en de stad uitgooien.

Zeus Dus zo'n oude kerel ben je nou ook weer niet!

Hera En een oud wijf evenmin.

Teresias Een oud wijf ben ik nooit geweest.

Zeus Het leek er anders heel even op dat u ervoor studeert, gelet op uw geprononceerde figuur, uw gekromde gestalte met boezem, heupen en dijen.

Teresias En spierballen in mijn bovenarmen waarmee ik een linkse, of rechtse directe kan uitdelen, als het nodig is.

Hera Laat toch varen, die militante toon, als het zover is en de tijd is rijp, zal Thebe worden verlost van de plaag.

Teresias Vanwaar de belangstelling voor mijn fysiek?

Zeus Hoe komt u in vredesnaam aan die vrouwelijke vormen, bij zo een lage stem en zo een grote schoenmaat.

Teresias Een lage stem spreekt met gezag, en ik leef op grote voet.

Zeus U bent de baas niet van het spul hier, u bent zo arm als een kerkrat.

Teresias Met jullie beroep op het noodlot ontslaan jullie je van jullie plicht jegens de mensen.

Zeus Het is maar goed dat je het noodlot niet kent.

Teresias Ik ben maar al te bevreesd dat het met jullie in levende lijve voor me staat.

Hera Ga nou eens even rustig zitten, lieve Teresias, en vertel eens, hoe dat zo is gekomen, dat je een cupmaat h paart aan een schoenmaat 57.

scène 4

als tevoren

Hera Voor we ter zake komen, even dit: was u nou eerst een vrouw, of eerst een man?

Zeus En: bent u nu een vrouw, of een man?

Teresias Een vrouw, wat is een vrouw? Een man, wat is een man?

Hera Ik weet het wel, wat een vrouw is, maar ik wil het van u horen.

Teresias Ik moet jullie vertellen wat het is om een man of een vrouw te zijn?

Hera Hoe het was om als man een vrouw te zijn, vanuit die ervaring, zeg maar.

Zeus En omgekeerd.

Teresias Het een of het ander, je bent het onvrijwillig en per ongeluk.

Hera Het was niet uw wens om van geslacht te veranderen, en toen weer terug te veranderen?

Teresias Het gebeurde gewoon. Ik liep over straat en trapte een paar slangen op hun staart, die juist aan het paren waren, en daarop stond dus een vergelding, of liever gezegd: het had een bepaald gevolg. De slangen kropen weg in de berm, ze sisten onbevredigd, en ik verloor ze uit het oog. De verandering voltrok zich geleidelijk, het duurde ongeveer een jaar, maar toen was ik ook grondig omgebouwd, van binnen en buiten totaal veranderd. Niemand kende me nog, ik was een vreemdelinge in mijn eigen stad. Ik mocht in de raadsvergadering niks meer zeggen, ik werd in het badhuis bij de vrouwen gegooid, en ik was inderdaad alleen nog te herkennen aan mijn grote voeten. Een vent had van de koning nog een vrouw tegoed, en hij wilde mij, want ik was een groot blond stuk. Ik verzette me, want ik was sterk, ik sloeg hem verrot als hij wat wilde, maar toen hij een keer huilde gaf ik toe en ik was zwanger. Tijdens mijn eerste zwangerschap was ik kotsmisselijk en geestelijk helemaal een vrouw. Ik hield van mijn man, ik verlangde naar mijn kind. Ik heb twee dochters en drie zoons gebaard. De meisjes zijn uitgehuwelijkt aan Spartanen, ze hebben daar een tekort aan vrouwen – snap jij het, snap ik het – en mijn zoons zijn dezer dagen bezweken aan de pest die Thebe teistert. Jullie begrijpen waarom ik de misdadiger wil vinden.

Hera U trapte de slagen expres op hun staart?

Teresias Dat wordt beweerd, maar, zeg nu zelf, wie gaat gifslangen nu expres te lijf?

Zeus Niet waarschijnlijk, tenzij u dat deed met de bedoeling om een vrouw te worden.

Teresias Ik had daar geen idee van.

Hera Een onbewust verlangen, een verborgen afgunst jegens het andere geslacht?

Zeus Een kind baren, het niet aan de dames meer willen overlaten; ik herken het.

Hera Het zal je nog slecht vergaan als je in barensnood bent!

Teresias Mij praten jullie niets aan. Mijn man en ik hielden van elkaar, onze kinderen dartelden om ons heen als de expressie van onze gevoelens.

Dice Ik benijd het u, Teresias, ik die door mijn ouders in de steek werd gelaten omdat hun verlangen naar elkaar slechts loutere lust was.

Teresias Ik weet het, mijn  Dice, laat mij je vader en je moeder tegelijk zijn; dat past een individu dat tegelijk man en vrouw is, en je zult waarlijk een nieuwe mens zijn.

Hera Waar is uw man nu?

Teresias Hij heeft me ingeruild voor een jonger model en hij is aan zijn tweede leg begonnen.

Zeus U hebt het alleen met uw man gedaan?

Teresias Met geen andere man, maar toen hij me had verlaten ben ik op vrouwen overgegaan; ik ben per slot van rekening een hetero.

Hera Zo, en wat vond u van de dames?

Teresias Nuffig, onwillig, stom, onwetend, doen het om de verkeerde redenen, liggen te janken, hectischer nog dan mannen en ontrouw uit beginsel, je moet ze aanwijzen waar het zit.

Zeus Dan hoor je het eens van een ander.

Hera Dat waren geen dames die het met een man doen, laat mij er buiten, alsjeblieft.

Zeus Ik vind het overigens heel vervelend dat u de voogdij van een godenzoon opeist, meneer Teresias, zonder mij, of de trainer van Ajax, daarin te kennen, ik, haar grootvader, coach Ten Hag, van Ajax.

Hera En ik, zijn grootmoeder.

Zeus U hebt de paringsdaad van de slangen verstoord, en per ongeluk of expres, daarop stond een vergelding.

Hera Een vrouw worden is een straf? Ik protesteer!

Teresias Als ik een vrouw was geweest, zou ik bij wijze van vergelding in een man zijn veranderd.

Zeus En beloond worden? Het is ondenkbaar.

Teresias Hoe het ook zij, ik veranderde op den duur weer in een man. En nee, ik heb geen verschrompelde hangtieten, zoals die fascist van een T. S. Eliot beweert; ik ben een groot blond stuk met een lul eraan.

Zeus U werd weer een man toen uw schuld was gedelgd.

Teresias Het. Ging. Per. Ongeluk. Dat is erkend, en ik ben toen in mijn mannelijke waardigheid hersteld. Voor zover daarvan nog iets over was.

Hera Je hoort het, het is een straf geen man meer te zijn.

Zeus Het was bedoeld om hem van het volmaakte te laten proeven.

Hera Als het vrouwelijke het volmaakte is, is het ook het hoogste genot.

Zeus De kennis van het genot, voor zover ik die deelachtig ben, ontgaat ons nu wij verdeeld zijn tegen elkaar.

Dice Teresias, ze vragen het niet om ons te helpen.

Teresias Ik heb allang in de gaten waar dit naartoe gaat.

Zeus Draai er dan niet omheen, en geef ons antwoord, want deze zaak is te hoog opgelopen.

Scène 5

als tevoren

Teresias Kunnen jullie de vraag kort en bondig formuleren, alsjeblieft, en: waarom komen jullie uitgerekend bij mij?

Zeus Met alle respect, Teresias, het is ons een genoegen u te zien, en we leggen ons bij voorbaat neer bij uw woord, wat het ook moge zijn.

Hera U weet best waar het om gaat, namelijk uw levenservaring; wij willen dat u met ons deelt wat die is.

Teresias Ik kreeg het leven, en tot mijn leedwezen ben ik tot zover gekomen; wat ik al wist, weet ik nog, ik heb er niets bijgeleerd. Als u dat soms bedoelt?

Zeus Op de Olympus in de wolken zijn wij slechts man en vrouw, en we begrijpen elkaar niet.

Hera Zegt u wat de vrouw voelt, wat de man, als zij de liefde bedrijven.

Teresias Het is niet na te vertellen, en niet te herhalen. Daarin is het zoals met pijn: eenmaal van de pijn af, is het vergeten. Wij danken hiervoor de goden.

Zeus Geen dank.

Teresias Over de bedoeling van genot en pijn, zaken die op het gebied van het fysieke gevoelen liggen, kan ik niets zeggen.

Zeus In het algemeen niet, maar als het gaat om de enkeling die het genot en de pijn ondergaat, dan bent u de enige die man was en vrouw werd, die vrouw was en man werd, ik zeg: de enige die hierover iets kan zeggen als het gaat om de verscheidene en onderscheiden beleving van een man, van een vrouw.

Teresias Deze man, die vrouw werd; deze vrouw, die man werd.

Hera Nou, zeg het maar.

Teresias Zeg maar wat?

Hera Voor wie is het beter, de sex, voor wie?

Teresias Dat weet je zelf niet?

Hera Ik kan niet voelen wat hij voelt.

Teresias Dat kon ik ook niet, toen mijn man in mijn schoot lag.

Hera Maar u lag ook in zijn schoot.

Teresias Alsof ik dat niet weet.

Hera Nou, zeg het, zeg het dan!

Teresias Nou ja, de ene keer wel, de andere keer niet.

Hera Wat niet, welke keer?

Teresias Soms, dan was ik er klaar voor, soms moest ik worden overgehaald, soms kon het me gewoon geen moer schelen, en een enkele keer wilde ik hem terwille zijn, omdat hij het was, weet je wel, mijn eigen lieve man.

Hera Die u heeft ingeruild voor een jonger model.

Teresias Dat wist ik toen niet, en ik heb het hem vergeven.

Hera Vergeven? Een vrouw vergeeft dat niet.

Teresias Ik ben geen vrouw meer, ik ben een man, en ik heb begrip voor hem, de vader van mijn kinderen.

Hera Waar is hij nu?

Teresias Ik loop hem niet voor de voeten. Hij heeft het met een man gedaan, immers, zijn leven loopt gevaar in deze wereld met haar beperkte opvattingen over de menselijke sexualiteit.

Scène 6

als tevoren

Zeus U bent niet alleen als vrouw gehuwd geweest met een man; u was als man gehuwd met een vrouw.

Teresias Ik ben sinds kort weduwnaar. De pest heeft ook mijn vrouw weggerukt.

Zeus Dat doet mij groot verdriet.

Teresias We moesten aan het werk blijven, anders haalde de koning geen btw meer binnen, zodoende hebben we elkaar allemaal besmet.

Zeus U niet, u bent de dans ontsprongen.

Teresias Alsof dat een verdienste is.

Zeus Ik bedoelde het niet zo.

Teresias Of een beschuldiging? Moet ik mij schamen dat ik nog levend rondloop? Ik benijd de doden, die vragen zich niet meer af wie hiervoor verantwoordelijk is, ze zijn op de Elyseese velden waar het duizend jaar lang feest is in de avondschemering.

Zeus Hadden jullie kinderen?

Teresias Een dochter en een zoon, allebei volwassen; ze zijn op tijd uitgeweken naar Athene, niet dat het daar niet stinkt, maar de pest beperkt zich tot Thebe, want wij hier hebben één misdadiger en in Athene zijn het allemaal misdadigers.

Zeus Hoe was het met uw vrouw, hoe was het huwelijksleven?

Teresias Met ups en downs, wie kent dat niet?

Zeus U bent een blond stuk met een lul eraan, daar zal ze toch van hebben opgekeken.

Teresias Ze nam me zoals ik was.

Zeus En uw ex, hoe vond die het?

Teresias Hij was stinkend jaloers, want het was natuurlijk niet de bedoeling dat ik het geluk vond nadat hij het mij had ontnomen. Er kwam een proces van, zodat ik onze koning persoonlijk heb leren kennen.

Zeus Hoe luidde de aanklacht?

Teresias Huwelijksbedrog. Nogal wiedes. Ik liet mijn kinderen opdraven, en toen ze daar stonden en waren geteld, heeft de koning gelachen. Dat betekende vrijspraak. Ik had mijn beste jurk aangetrokken en me zwaar opgemaakt, en ik droeg een paar schoenen die me een maatje of wat te groot waren, vandaar: ik liep erbij als een joker, en de ene zeiden: mamma, wat is dit, en de anderen zeiden: pappa, sla erop, dit neem je toch niet! De kinderen uit mijn huwelijk met een man werden aan mij toegewezen, als hun moeder. Mijn vrouw was heel blij met ze.

Zeus Ten onrechte vrijgesproken, want u bent eerst een man geweest, en u huwde toch een andere man.

Teresias Mijn huwelijk met mijn man redde mijn leven; hij beschermde mij tegen de weergaloze agressie jegens een persoon die van geslacht is veranderd. En ik heb mijn leven te danken aan de lach van de koning, ik was anders op de brandstapel terechtgekomen.

Zeus U schuift de verantwoordelijkheid af; eerst verstoort u parende slangen, vervolgens informeert u uw man niet over uw toestand.

Teresias Het is een doodzonde het beste te maken van zijn toestand? Van mijn toestand waarvan jullie nu zelf gebruik willen maken? Het is aan jullie, jullie kunnen van de zaak afzien.

Zeus De vraag is: hoe was de sex, met uw vrouw, toen u weer een man was.

Teresias Ik wist eerst niks met haar te beginnen, een jonge meid die van toeten noch blazen weet, lief karakter, weet niet eens waar het zit bij wijze van spreken, en haar moest ik inwijden in de hele ruwe business met die grote harige lijven, het ene mollig en zacht, het andere ruw als een ongeschuurd wijnvat, ik kon er gewoon even niet aan beginnen.

Zeus Oké, oké, maar u hebt nog twee kinderen bij haar verwekt, die kwamen niet van een kuis zoentje ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Teresias Ik moest weer een man gemaakt worden, door een vrouw.

Zeus En toen ze dat gedaan had?

Teresias Ze lustte er wel pap van, we kwamen ons bed niet meer uit, en dat schiep een band, tussen een man en een vrouw – haar, haar moet ik danken.

Zeus Dat je weer een man bent?

Teresias Wat er nog van mij over was, heeft zij weer tot leven gewekt.

Zeus Zodat het weer fier overeind stond?

Teresias Ik was toen al op leeftijd, moet je weten, een oude kerel, het ging anders; zij klom bovenop me, en reed te paard over de velden, terwijl ik meer met haar beleving bezig was, ik bedoel, ik dacht, en ik dacht ik laat me leiden.

Zeus U liet haar het werk doen?

Teresias Het is geen werk.

Zeus Zodat u meer kunt genieten?

Teresias Ik genoot van haar genot, zij stond het mij vrijgevig toe.

Zeus Teresias, u was nog steeds meer een man dan een vrouw.

Teresias Het kan de ervaringsdeskundige onmogelijk worden verweten.

Scène 7

als tevoren

Hera Dit geneuzel levert hier geen antwoord op!

Zeus U draait om de zaak heen, Teresias!

Hera Hebt u ooit de hitte weleens gevoeld?

Zeus Man, vrouw, man, maar het heeft geen sporen nagelaten?

Hera Behalve uw wanstaltige figuur.

Zeus Geen vlees en geen vis.

Hera Een half amfibisch gedrocht, met een droog boven- en een nat achterlijf.

Dice Het beledigen van de ervaringsdeskundige is contraproductief, mevrouw, meneer, en jullie weten in jullie geprikkelde ongeduld niet waar jullie naar vragen.

Zeus Dat zou jij dan wel weten?

Hera Jij, die gevrijwaard en verstoken bent van ieder genot?

Dice Ik die zijn/haar verstand kan gebruiken in het heetst van de strijd.

Zeus Het is onderhand toch wel duidelijk wat wij willen weten.

Hera En als Teresias het niet weet, laat hij dat dan zeggen.

Zeus Even goede vrienden.

Hera Even goede vriendin, in dit geval.

Dice De vraag naar het genot is de vraag naar het verschil tussen man en vrouw.

Zeus Tussen mannen en vrouwen, want ze zijn allemaal hetzelfde.

Hera Dat ze allemaal verschillende individuen zijn, is een sprookje ter bevordering van de arbeidsdeling.

Dice Dan is de vraag naar het genot niet de juiste.

Hera Hij begint ook al.

Zeus Meisje, ik leg het je nog één keer uit, en nou goed luisteren, want ik begin mijn geduld te verliezen.

Dice Je dreigementen laten mij Siberisch.

Zeus Van je grootvader, snotmeid die je bent.

Dice Van een godheid die heerst over genot dat hij niet weet te benoemen.

Zeus Jij wel, zeker!

Dice Door tegen elkaar te schreeuwen komen we er zeker niet achter.

Hera Dit komt ervan zodra de goden zich inlaten met monsters en mensen.

Dice Ik herhaal: jullie kunnen van de zaak afzien.

Zeus Mooi niet! Ik hoor het hoongelach al door Thebe schallen.

Hera Zeus en Hera zien af van hun missie? Ondenkbaar!

Zeus Wij zijn het die lachen om de mensen.

Hera Hoewel er de laatste tijd weinig te lachen valt.

Dice Omdat Thebe wordt geteisterd door de pest en jullie je onledig houden met onzinnige vragen.

Zeus Het is één vraag, maar een belangrijke, die indien beantwoord licht in de duisternis van de verhouding tussen man en vrouw kan brengen.

Hera Ik zie nog veel meer licht dat het kan brengen, ook inzake de pest die Thebe teistert, al zie ik nu niet precies voor me hoe.

Zeus De vraag is: wie dient in de liefde tussen man en vrouw?

Dice Eerst was het nog het genot, nu is het opeens dienen?

Zeus Oké, je hebt een punt. Dienen is slechts een afgeleide vraag, van de vraag naar het genot. De vraag is: wat is genot, en wie ontvangt daarvan het beste deel in de liefde tussen man en vrouw, want er is een verschil in geestelijke en lichamelijke hoedanigheid  tussen de geslachten.

Dice Moet de kennis omtrent het genot in de liefde niet beter verborgen blijven.?

Zeus Zodat ik nooit zal weten of mijn vrouw maar doet alsof?

Hera Ik doe nooit alsof! Ook als ik simuleer, simuleer ik echt.

Zeus Ik doe alsof, maar ik kan het bewijzen en jij niet!

Dice Is dit gevalletje dan gewoon een ordinaire echtelijke ruzie?

Hera En wat dan nog?

Dice Doe jij alsof?

Hera Om zijn ego als minnaar een beetje te strelen? Ben jij nou gek!

Dice Wat voel je eigenlijk?

Hera Moet dat hier en nu open en bloot worden behandeld?

Dice En jij, vader Zeus, wat voel jij?

Zeus Leven. Begeerte. Hunkering. Drang naar voren. Bij haar zijn. Haar voelen, Haar nemen. Weten dat ik welkom ben – wat ik ook met haar uitspook.

Hera Zo ongeveer. Ik weiger hem niets. Ik wil dat hij mij wil. Mij wil. Ik geef er alles voor. Ik ruim ze uit de weg die me in de weg staan. Ik haat ze die hij bij anderen verwekt. Ik hou van de lui die hij bij mij heeft verwekt. En ik wil er meer.

Dice Er is dus een verschil.

Hera Nou, wat dan?

Dice Hera ziet haar kinderen. Daarvoor wil zij genot geven. Het is haar hoogste lust. Wat gaat er boven welke uit?

Zeus Teresias heeft kinderen verwekt als man en als vrouw, maar alleen als vrouw heeft hij ze gebaard.

Hera Ik kan je uit ervaring mededelen en verklappen dat dat met genot niets heeft uit te staan.

Zeus Ook ik kan daarvan meepraten. Hephaistos heeft met een bijslag Athene moeten verlossen uit mijn hersenen.

Hera Die daar danig onder hebben geleden.

Zeus Niet zo erg als onder jouw conversatie.

Dice Als de dames de barensnood niet konden vergeten zouden ze nooit meer de liefde bedrijven.

Hera Alles vergeten is een groot geschenk, maar er nooit iets van weten is nog beter.

Zeus Het leed te leren kennen verdiept het genot van de afwezigheid derzelve.

Hera Wat dat betreft zijn de dommen, met beschadigde hersenen veruit in het voordeel vergeleken met de wijzen.

Dice Deze dialectiek wekt het vermoeden dat jullie elkaar het hoogste genot van harte gunnen, ook al drukken jullie je averechts uit.

Zeus Zij hoeft alleen maar toe te geven dat het voor haar beter is dan voor mij.

Hera Het is een dom feit dat de mannen het alleen zouden doen als het genot schenkt; het is het werkzame middel, anders werden er geen kinderen verwekt en was de wereld leeg.

Dice Men vraagt zich af wat beter is.

Zeus Het is een dom feit dat de vrouwen het alleen zouden doen als het genot schenkt, want indachtig de barensnood zouden ze er geredelijk van afzien; ik kan het getuigen, ik heb de wereld een paar keer hoogstpersoonlijk herbevolkt.

Dice Niet met een geliefd geslacht, maar met een stuurloze, haveloze, door ziekte en gebrek geteisterde bende ellendelingen.

Zeus Jij, die alleen bent, die de weg naar de Olympus niet heeft weten te vinden, haveloze, stinkende eenling, die een hatelijk ziektebeeld is dat allen staat te schuwen.

Hera Slinger de bliksem in haar donder, lieve man, en scheidt de vrouw in haar van de man.

Dice Dan zal ik mezelf zoeken om me met mezelf te verenigen, in het wederzijdse genot van de liefde, want de liefde is altijd liefde voor jezelf – en wat je de ander toewenst en van harte schenkt is het hoogste genot.

Zeus Klinkt goed. Klinkt overtuigend.

Hera Het is gewoon slechte poëzie: synthese, geen analyse.

Zeus Wij willen het onderscheid kennen en het verschil opmeten.

Hera Is dat dan zo moeilijk?

Dice Lieve grootouders, kunnen jullie mij ook zeggen waar mijn moeder is?

Zeus Een kind, en zeker haar kind, behoort niet te weten wat zij allemaal uitspookt.

Hera Ze ligt te rollebollen met jan en alleman en ze zit vol met geile streken waarvan ze in de onderwereld het schaamrood op de kaken krijgen.

Dice En mijn vader, waar is-ie?

Zeus Je vader brengt berichten over van het ene eind van de wereld naar het andere.

Hera Zodat ze hier weten wat er daar wordt gezegd.

Zeus Maar hij schept er behagen in alles te verhaspelen en te verdraaien.

Hera Zodat er overal ruzie is, dat is zijn lust en zijn leven.

Zeus Daarom staan wij ervan te kijken dat die twee zo een lief en verstandig kind hebben verwekt.

Hera En staan we er niks van te kijken dat ze je in de steek hebben gelaten.

Zeus Geloof mij maar, je bent zo beter af.

Dice Waarmee afdoende is aangetoond dat noch de liefde van mijn moeder en haar vermeende verlangen naar haar nageslacht, noch de nieuwsgierige uitheinigheid van mijn vader een rol hebben gespeeld bij hun beleving van de liefde die zij ooit moeten hebben bedreven.

Zeus Ach, mijn lieve kind, zo rationeel, zo eenzaam, en zo koud, wat is je toch aangedaan?

Hera Ik schaam mij diep voor mijn zo disfunctionele familie.

Scène 8

als tevoren

Dice We dwalen af.

Teresias Ik heb geluisterd, en nou zit ik toch met een vraag, ikzelf, bedoel ik, ik heb een vraag.

Dice Dat komt er nou van!

Teresias Ik heb het me inderdaad nooit afgevraagd.

Dice Het vanzelfsprekende openbaart zich in de vervreemding.

Teresias Dat is juist opgemerkt. Dit absurde gesprek heeft bepaald een vervreemdende uitwerking op mijn gemoed.

Dice Ik heb het daarop aangelegd, maar de confrontatie was kennelijk alleen aan u besteed.

Teresias Ik had je wel in de gaten, kleine rakker die je bent, en je lijkt echt in niks op je broer, die kleine oproerkraaier die met gevaarlijke wapens mag spelen van zijn moeder, die coke snuiver, dat verwende kindsoldaatje, dat schadelijke insect, die minderjarige nudist …

Zeus Ja, zo kan-ie wel weer!

Hera Wat is die prangende vraag, Teresias, die onze totaal verzande conversatie bij u heeft opgeroepen?

Teresias Ik wil zeker niet spreken van een verzande conversatie, hoe had het me anders op gedachten kunnen brengen?

Zeus Wilt u die gedachten met ons delen?

Hera Wat mij betreft om dit gesprek vlot te trekken.

Teresias Heeft genot zin en betekenis? Die vraag werd mij ingegeven. De vraag stellen is hem beantwoorden, en daarmee raken wij aan de kern van deze zaak. Genot is een mensenrecht, geïnspireerd door het gedrag van de goden, die ons, arme stervelingen, komen vragen naar de samenhang van de dingen van deze en de andere wereld, in hun menselijke gestalte, sprekend met een menselijke mond, nederig en ontdaan van hun almacht. Mevrouw, meneer, hiervoor verdienen jullie respect. Ga heen in vrede, maak van de hoge, mistige Olympus een bed en kruip erin, kom er voorlopig niet meer uit – wat zeg ik? Kom er nooit meer uit! – maak elkaar gek met de liefde en zet deze kwestie van je af. Laat ons hier onder de muur van Thebe zoeken naar het antwoord op onze prangende vraag, namelijk hoe vinden we onze misdadiger en hoe verlossen we ons van de pest.

Zeus U stelt de vraag, en beweert dat het ook het antwoord is.

Hera Kunt u ons dat antwoord aan de hand doen.
Zeus Alleen op die manier zult u antwoord krijgen op uw vraag.

Hera Als het een kwestie is van gelijk oversteken, dan regelen we dat meteen.

Zeus Maar alles ligt nu stil, als in de windselen in de wieg, als in een ei in het nest dat de warmte van de ouders ontbeert, waarin het gezang huist dat ons de oren zal doen tuiten en ons de antwoorden ingeeft.

Hera Teresias, u bent dan de deskundige die het versmaadde de goden te antwoorden, een kritieke toestand waarin alles in de waagschaal ligt, in een doodlopende straat, waar de wind speelt met het evenwicht tussen heden, verleden en toekomst.

Teresias Is het genot zoveel vragen waard?

Zeus De mensheid en het godendom staan en vallen ermee.

Hera De zin van het genot, de betekenis van het genot, voor de wereld die in twee geslachten is verdeeld.

Dice Ik protesteer!

Zeus Voor mijn part in honderd geslachten. Genot, daar gaat het om!

Hera Wie geeft, wie neemt? Wie dient, wie heerst?

Teresias Er is geen heerschappij in de liefde dan de heerschappij van de liefde zelf.

Zeus Heel diepzinnig, maar daar koop ik helemaal niks voor.

Hera De liefde blijft niet verborgen als zij zich manifesteert in het nageslacht.

Teresias Vraag het dan aan mijn kinderen.

Zeus We hoeven hier geen kinderen te zoeken, we hebben er één bij de hand.

Hera Een onwillig en ondankbaar kind, maar desalniettemin een geschikt kind.

Dice Als jullie tenminste naar me willen luisteren.

Zeus Waarvoor zijn we anders gekomen, lieve dochter, dan om jouw woord te horen?

Hera Lieve zoon, we zijn op je aangewezen.

Dice Het is een antwoord op jullie vraag naar het genot, en op de vraag van Teresias naar de oorzaak van de pest.

Zeus Twee vliegen in één klap.

Hera Ik zou liever spreken van twee adelaars afschieten met één pijl.

Zeus Ik vind deze verhaspeling onsmakelijk.

Hera Dan tenminste twee veren geplukt uit één staart.

Zeus Je vreest de klauwen van de adelaar niet?

Hera Ik vrees zijn autoritaire lichtgeraaktheid – hahaha, excusez le mot!

Dice Helderziendheid is de dialectiek tussen de geslachten, want zij voorziet in het nageslacht.

Zeus Dit is niet alleen diepzinnig, het vraagt om een nadere uitleg.

Dice De vereniging van de geslachten leidt naar de toekomst en in het nageslacht, en is profetisch.

Hera Dan zijn we bij jou en meneer Teresias toch aan het goede adres: de één tweeslachtig, de andere heeft beide geslachten aan den lijve ervaren.

Dice Ik ben geen zoon en ik ben geen dochter.

Teresias Ik vrees voor de gevolgen.

Zeus Een antwoord van u leidt tot de oplossing van de ellende van Thebe.

Teresias Daar staat een prijs op. Moet ik die betalen?

Hera De geest is uit de fles, hij kan er niet meer in terug.

Teresias Dat hadden jullie weleens eerder kunnen bedenken, met jullie lustgevoelens van onlust.

Dice Ik zie eerlijk gezegd ook nog niet voor me hoe het in zijn werk moet gaan.

Teresias De aanblik van de paring roept de vrouw in een man wakker.

Dice Toen je de slangen verstoorde werd de alteratie in gang gezet, en werd je een vrouw.

Teresias Zo moet het gegaan zijn.

Dice Maar hoe zul je dan nu een profeet worden?

Teresias Door uitspraak te doen in de strijdvraag van de goden van de Olympus …

Dice Dan wordt het tijd, want nog steeds worden de doden de poort van Thebe uitgedragen.

Teresias Ik zou me liever verschuilen, maar het kan niet, want ik heb het gezien.

Scène 9

als tevoren

Zeus Ik verlang zeer naar opheldering van deze profetische vagepraat.

Teresias Dan zeg ik: bescherm de armen tegen de rijken, geef de klager gehoor als hij opstaat tegen zijn meester.

Hera Wij hebben geen profeten nodig om ons daaraan te herinneren.

Teresias Waarom zijn jullie dan hier?

Zeus U werpt bezwaren op en praat eromheen.

Hera Zodat u geen antwoord hoeft te geven.

Teresias Ik had antwoord kunnen geven als ik dat had gewild, als ik met de vader der goden het bed had gedeeld toen ik een vrouw was, en met de moeder der goden nu ik een man ben, maar jullie zijn een stel overspelige en jaloerse krengen, en jullie verhalen de schade die jullie aanrichten steeds op het slachtoffer, en nog afgezien daarvan, is de mogelijkheid van een dergelijk vergelijkend warenonderzoek al lang verlopen.

Dice Is er een vergelijking mogelijk?

Teresias Als vrouw was ik fysiek, sociaal en psychisch een wezen van een andere orde. Mijn man was nog een keer zo zwaar en nog een keer zo sterk als ik, en hij had een kwaaie dronk. Als ik er wat van zei kreeg ik een pak op mijn lazer. Als ik me verzette en hem treiterde tot hij groen en geel zag verloor hij aanzien in de polis en verdienden we te weinig om van te leven. Ik nam geen deel meer aan de oorlog, het pantser van de hoplieten was te zwaar voor me, en het was voor de vijand, de Spartanen en de Atheners, eerloos om tegen een vrouw te vechten. Ik heb veel met mijn man meegemaakt, maar niet dat hij iets aardigs tegen me zei. Ik hield van hem, en was alleen daardoor al zo mak als een lammetje. Toen ik weer een man was, nam ik me heilig voor rekening te houden met de toestand waarin mijn vrouw verkeerde. Ik praatte met haar, bijvoorbeeld, ik wachtte tot zij mij uitnodigde voor de liefde, ik betrok haar in het beheer van ons vermogen, ik verschoonde mijn kinderen, want als vrouw had ik er het een en ander bijgeleerd. Wat denk je? Ze luisterde niet naar wat ik zei, ze ging niet met me naar bed, ze lachte me uit als ik een luier uitspoelde. Ik was geen man. Ik moest me rechtvaardigen zodra ik me niet als een autoritaire rotzak gedroeg. Er was geen genot in de liefde als ik me niet gaf, en geen genot als ik niet nam. Mijn ziel staat naakt voor jullie, afgemat en ten dode toe vermoeid. Ik zit in Thebe onder de muur, in diepe rouw, en ik kan de mijnen niet meer helpen.

Zeus Het lot van de mensen doet mij huiveren.

Hera Waarom deze wereld bevolken?

Zeus Ik sta voor een raadsel.

Hera Ik niet; het was je hoogste genot, je liep gewoon je pik achterna, en zie de arme stakkerds nu eens aan.

Teresias Het verheugt mij te horen dat de goden met ons lot zijn begaan. Als het in uw macht ligt, kunt u dan de misdadiger aanwijzen, want nu lacht hij nog en het lachen moet hem vergaan.

Dice Teresias, doe uitspraak, dat is de weg naar de waarheid, en naar de verlossing.

Teresias Weet je het zeker?

Dice Verstandelijk geloof ik het.

Teresias Een wankele basis.

Zeus De goden zullen het u lonen.

Teresias Ik verlang geen beloning, anders dan de misdadiger te kunnen aanwijzen.

Hera Dan, spreek, lieve Teresias, moeder en vader, bedroefde echtgenote, berooide vader, in uw droefenis schuilt de wijsheid.

Teresias Over de wijsheid weet ik dat ik haar niet deelachtig ben.

Zeus Je leidt hem steeds af, dan gaat hij in op een kleinigheidje en komen we geen stap verder.

Hera Doe jij dan eens wat, als je het zo goed weet!

Zeus Moet ik hem dan doodslaan, of zo?

Hera Je zou hem kunnen overreden, je bent toch zo slim, zo voortvarend.

Zeus Het is juist de bedoeling dat hij uit eigen vrije wil over de brug komt.

Hera Hij is de brug, figuurlijk gesproken, waarover wij naar de overkant moeten.

Zeus Willen we dat eigenlijk?

Hera Staan we soms in een fabeltje van Esopus? Vader Zeus op de Olympus had ruzie met zijn huisvrouw, de afgunstige Hera, en hij informeerde bij een hogere diersoort wie van het huwelijk de zoetste vruchten plukt? Was hij het, de ontrouwe, overspelige man; of was zij het, de edele en getrouwe vrouwe, die het nooit zocht bij een ander? De hogere diersoort had zichzelf opgeworpen als heer over de beesten in de zee, op aarde en in de lucht, en alle groene planten op aarde, en moest voor zijn hoogmoed de tol betalen. Maar sluw als hij is, zei hij: in het verborgene ligt de hoogste lust. En vader Zeus was stom genoeg om erin te trappen.

Zeus Het fabeltje gaat in mijn editie van La Fontaine als volgt. De moeder der goden, de wakkere, waakzame en jaloerse Hera, wilde niet toegeven dat zij zo was als de vrouwen op aarde, net zo vol van de liefde dat zij brandde van verlangen naar genot en vreugde in het echtelijk bed. Maar dat geheimpje wilde zij aan niemand verklappen, ze wilde het voor zichzelf houden, ze zei: 'Voor jou, vader Zeus, is het nog veel lekkerder!' Vader Zeus barstte in homerisch hoongelach uit, en sprak: 'Dat is nog maar de vraag!' De schone Hera nam vader Zeus bij de hand en legde de vraag voor aan de eerste de beste wanstaltige idioot die ze kon vinden, en de idioot zei: …

Hera Nou, wat zei-die?

Zeus Teresias, wat zegt u?

Teresias Ik had even moeite het te volgen.

Hera Daar gaan we weer.

Teresias … En de idioot zei: …

Zeus Ik weet het niet, ik ben de idioot niet.

Hera Zegt u het maar, Teresias.

Teresias De idioot zegt, dat ik als vrouw zeer verlangde naar de liefde van mijn man, en dat het spraakgebruik wel wil dat ik mij gaf, maar ik kreeg het heerlijkste, het meest ingrijpende, eigenlijk het gruwelijkste dat een vrouw overkomt, namelijk dat een ander in mijn lichaam doordrong – en ik hem opslokte en verslond. Nota bene, ik was toen veel jonger, en ik geloofde dat de liefde voor eeuwig was en altijd. Ik weet natuurlijk niet hoe het andere vrouwen vergaat, maar dit is wat ik zeg.

Zeus Je hoort het, lieve vrouw en echtgenote: voor een vrouw is het beter.

Hera Je kunt wel horen dat die idioot een man is geworden.

Zeus Je dingt af op zijn uitspraak. Dat accepteer ik niet.

Hera Dan zal ik de idioot belonen voor zijn ontrouw jegens mijn geslacht.

Teresias Ik zie daar beleefd en met alle respect van af.

Hera Dat had je gedacht. De bliksem moge je halen, stuk ellende, vanaf heden zul jij het aangezicht van de vrouwen van deze wereld niet meer zien.

Teresias Ho po po poi!

Zeus Wat doe je, Hera!

Teresias Zij slaat mij met blindheid, ho po po poi! Ik zie helemaal niks meer, behalve dan een heleboel sterretjes.

Dice Hera, wat heb je gedaan!

Hera Ik heb hem zijn verradersloon gegeven, en ik heb nog meer in petto!

Zeus Zo is het genoeg!

Hera Als hij maar weet dat hij vanaf heden gehaat is door Hera.

Zeus Hij is de enige niet, het wordt nog een hele menigte als jij zo doorgaat.

Hera Hou mij maar eens tegen.

Dice Ik had het kunnen weten; jullie zelfzuchtige onsterfelijken zijn niet voor niets fabeltjes dieren met massa-vernietings-wapens in de hand.

Teresias Kan ik nu gaan?

Dice Ho eens even, zo gemakkelijk komen jullie hier niet mee weg.

Hera Wat wou jij dan doen, ukkepuk? Kleine parasiet met de versierselen van man en vrouw dat tippelt onder de muur van een stad die stinkt naar de dood?

Dice Gezegend wie de goden niet hoeft te zien.

Hera Dat kan worden geregeld.

Zeus Genoeg, zei ik!

Hera Zoals je wilt.

Zeus Teresias, ik kan het werk van Hera niet ongedaan maken.

Teresias Dat hoeft ook niet, ik heb liever dat je niks doet.

Zeus Dat is mijn eer te na.

Teresias Ik ontsla je van elke plicht jegens mij.

Hera Hij neemt je in de maling, lieve man.

Zeus Ik verdien niet beter.

Hera Laten we naar huis gaan, ik heb het wel gezien hier.

Zeus De verlossing van de stad is nu mijn verantwoordelijkheid.

Teresias Meer vraag ik niet, o Zeus.

Zeus Daarom ontsteek ik het licht in je geest, dat te helderder straalt nu u het zonlicht moet derven, mijn beste Teresias, u zult hem zien.

Teresias Wie zal ik zien?

Zeus De misdadiger.

Teresias Ik dank je. Ik kan niet wachten.

Zeus Ik kus uw ogen, en draag het zo op u over. Ik geef u mijn kleinzoon hier, de edele Dice, om u te leiden op uw weg, opdat u uw voet niet stootte en hij u uw brood zal te eten geven.

Scène 10

Zeus, Hera

Zeus Nou, zet een ander gezicht! Was dat lachen of niet?

Hera Als jij maar niet denkt dat je mij plat krijgt met je a-sociale smoesjes.

Zeus Lieve Hera, ik gun je toch alleen maar het allerbeste.

Hera Het had verborgen moeten blijven.

Zeus We zullen het onder de hele wereld bedelven.

Hera Het lekt uit, want jij weet het, en jij kunt nooit ergens je stomme kop over houden.

Zeus Ik hoef niet op te scheppen over wat ik kan.

Hera Je bent de grootste opschepper van het hele universum.

Zeus Ik ben het universum.

Hera Dat zich voor haar plezier door jou heeft laten bevolken.

Zeus Nu zeg je het zelf!

Hera Rotzak! Ik zal je uitputten, ik zal je leegzuigen en je leegpompen totdat je alleen nog maar sterretjes in het universum ziet.

Zeus Dat zal je dan nog een paar zuchten kosten.

Hera Daarmee beloon ik je inspanningen.

(de goden lachen)

scène 11

Teresias, Dice

Teresias Luister, hoor je dat? Wie lacht daar?

Dice De goden. Ze hebben zich vermaakt.

Teresias Als de goden lachen gaat dat ten koste van de mensen.

Dice En van mij.

Teresias De goden vermogen ons te schaden, maar ons lot kunnen ze niet veranderen.

Dice Hoe is het met je ogen?

Teresias Stukken beter, ik zie nu geen sterretjes meer, zoals eerst, alleen nog maar een zwart gat.

Dice Ze zeggen dat dat het begin is, van alles.

Teresias Het resultaat is ernaar.

Dice En dat andere licht, waar vader Zeus het over had?

Teresias Wat zie-die?

Dice Het licht van de geest, zei-die.

Teresias Dat was overdrachtelijk bedoeld.

Dice Misschien gebruikte hij inderhaast niet de juiste woorden.

Teresias Zou mij niks verwonderen.

Dice Dat je dingen ziet, die je in het licht niet ziet.

Teresias Wat zou ik dan moeten zien?

Dice De misdadiger.

Teresias Het is waar. Ik zie hem.

Dice Wie zie je?

Teresias De misdadiger.

Dice Wie is het?

Teresias Ik ga naar hem toen, en dan wijst hij zijn eigen aan.

Dice Wat heeft-ie eigenlijk gedaan?

Teresias Hij is getreden in zijn eigen toekomst, die verborgen moest blijven.

Dice Wie is er zo?

Teresias Die om mij heeft gelachen in mijn hoogste nood.

Dice Dat is het gelach van de goden.

Teresias Toch is hij een mens.

Dice We kunnen hem maar beter met rust laten.

Teresias Hij zoekt zelf naar de misdadiger. Hij wil zelf de stad verlossen van de pest.

Dice Dan moeten we hem helpen.

Teresias Als een mens zijn noodlot kende, zou hij het niet zoeken.

Dice Dat is gepraat achteraf.

Teresias Neem me bij de hand, lieve Dice, dan gaan we naar hem toe.

Dice Als hij zijn eigen heeft gevonden, houdt de pest dan op?

Teresias Daar vraag je wat.