DE STEM VAN DE REDE
Toneelspel
Jacob Dekker
DE STEM VAN DE REDE
Toneelspel
Jacob Dekker
De stem van de rede
23-07-2008 – 30-07-2008
Jonge vrouw kleedt zich onbehoorlijk en trekt verkeerde aandacht. Andere jonge vrouw ligt overhoop met haar moeder. Nog eentje weet zich geen raad met zichzelf. Ze koelen hun woede op een oudere man, die staat voor alles wat er verkeerd is in de wereld.
Personen:
Yvette
Claire
Barbara
Wetsten
In scène 1, 1e akte treden op de moeder en de vader van Yvette: de vader is een stille rol.
1e akte
scène 1
Een station. Yvette komt op. Ze draagt een zware reistas. Haar ouders volgen. Ze zet de tas neer op het perron, haar moeder begint eraan te trekken.
Yvette Laat dat ding zo!
Moeder Dat is niet goed ingepakt …
Yvette Ik hoef niet naar het einde van de wereld.
Moeder Dat mocht je willen.
Yvette Mam, dat hebben we gehad.
Moeder Je trekt je er niets van aan van wat ik zeg, ik kan praten wat ik wil, maar jij gaat gewoon je eigen gang.
Yvette Laat die tas met rust.
Moeder Je gaat zo op pad, je durft je zo te vertonen, ik kan het gewoon niet aanzien.
Yvette Ga nou maar naar huis, pap, neem haar mee, dit loopt weer helemaal uit de hand.
Moeder Ik laat mij door jou niet wegsturen!
Yvette Ik kom er heus wel. Ik heb geen zin in elke keer weer een scène.
Moeder Waarom kom je eigenlijk nog thuis? Je kunt toch alles, je hebt toch alles voormekaar?
Yvette Mam, niet zo dicht bij me staan, alsjeblieft, ik krijg er de zenuwen van.
Moeder Stink ik, of zo? Je hangt aan je vader alsof-ie er honing aan heeft, omdat-ie nooit wat zegt, zeker, maar alles komt op mij neer.
Yvette Je eigen zenuwen komen op je neer en ik word helemaal gek van je.
Moeder Dat is je eigen schuld, want je bent eigenwijs en je luistert niet naar me.
Yvette Ik ben gauw weer terug.
Moeder Maar waar ga je heen? Maakt dat een Moeder niet ongerust? Die rotmeiden waar jij mee samenwoont, is dat wel een eerlijke zaak? Ze maken misbruik van je omdat jij zo’n goed meisje bent en netjes opgevoed. Zo’n lelijke dikzak en die ordinaire griet die geeneens geen bh draagt.
Yvette We hebben het goed samen.
Moeder Goed. Waarmee?
Yvette Niet zulke dingen zeggen, aub.
Moeder Je krijgt er een rooie kop van.
Yvette Nietwaar…
Moeder Ben je te warm gekleed?
Yvette Het is een gezonde blos.
Moeder Je hebt een te warm hemd aan?
Yvette Anders krijg ik het koud.
Moeder Het is niet koud.
Yvette Als ik het koud heb word ik ziek.
Moeder Dat is onzin. Je wordt ziek van een besmetting, niet van de kou.
Yvette Dan ben ik besmet.
Moeder Door mij zeker.
Yvette Ik zeg het toch. Als ik het koud heb word ik ziek.
Moeder Je bent een eigenwijze en heel vervelende meid.
Yvette Het spijt me, mamma.
Moeder Het spijt je helemaal niet! Je denkt niet aan mij. Ik maak me geen zorgen? Ik blijf thuis, zoals het hoort, bij mijn man, wat weet ik van de wereld af? Maar jij studeert, jij hebt kansen in het leven, en je denkt alleen maar aan jezelf, en je bent mij vergeten als je wegrijdt.
Yvette Mamma. Hou op.
Moeder Sta je nou weer te janken? Wat is dat toch met jou?
Yvette Zeg toch niet altijd van die stomme dingen.
Moeder Je loopt van me weg, je wilt niet eens met me praten.
Yvette Ik moet in de trein stappen.
Moeder Over een uur komt er weer een trein.
Yvette Het is tijd. Claire wacht op me in Amsterdam.
Moeder Blijf hier jij, zeg ik, en hou op met dat gejank, iedereen staat naar je te kijken.
Yvette Dag pappa, dag mamma, en láát mijn tas los, straks gebeurt er nog een ongeluk.
Moeder Dat ongeluk is al gebeurd!
Yvette Deze keer ben ik het met je eens.
Moeder Dat is een gemene opmerking van je, en ik hoop dat het je er wakker van ligt, want je bent een door en door slecht meisje.
Scène 2
Claire op het CS. Ze draagt een broek die van haar reet zakt. Wetsten passeert en kijkt naar haar kont. Ze haalt haar broek op.
Claire Vindt U mij vulgair?
Wetsten Er is reden om naar je te kijken.
Claire Omdat mijn broek afzakt.
Wetsten Het is … ongebruikelijk.
Claire U zegt niet wat U denkt.
Wetsten Ik denk dat je je beter moet kleden.
Claire Wat dan? Hoe dan?
Wetsten Je zou een broek kunnen dragen die groot genoeg is …
Claire Nou, bedankt.
Wetsten In jouw maat, bedoel ik.
Claire Groot genoeg voor mijn reet.
Wetsten Een rok, of een jurk, desnoods in een grote maat, in een kleur die slank afkleedt, en die bij je ogen past.
Claire Ik wil gewoon een beetje aandacht.
Wetsten De mijne was even niet van de goede soort.
Claire Dat soort aandacht wil ik juist.
Wetsten Je wilt vulgair zijn?
Claire Natuurlijk niet, wat is dat nou voor een vraag.
Wetsten Dus je draagt uit een soort van vrijzinnigheid een broek die van je kont zakt?
Claire U liep achter mij aan.
Wetsten Waardoor ik het goed heb kunnen zien.
Claire Ik doe dat niet voor U.
Wetsten Je kijkt me ook heel vuil aan. Waar heb ik dat aan verdiend?
Claire Dat is toch smerig, zoals U naar me kijkt.
Wetsten Je moet aandacht geven, niet trekken.
Claire Maar ik ben een vrouw.
Wetsten Geef aandacht en je bent niet vulgair.
Claire U geeft aandacht, maar U bent toch geen vrouw?
Wetsten Een andere keer misschien.
Claire Hoe krijg ik dan aandacht van de goede soort?
Wetsten Die wordt je vrijwillig gegeven. Ook wel als je erom vraagt, maar dan juist meestal niet.
Claire Wat is aandacht van de goede soort?
Wetsten Een gesprek over een bepaalde zaak.
Claire Dit is geen gesprek?
Wetsten Dit is neurotisch klemlullen.
Claire Dat wil ik niet!
Wetsten Dan moet je je anders gedragen.
Claire Anders dan wat?
Wetsten Dan alles de hele tijd binnenste buiten keren, en net doen alsof je gek bent.
Claire Ik moet mezelf beschermen, ik ben een jonge vrouw, alleen op straat …
Wetsten Je bent een jonge vrouw die op straat haar kleren al niet aan haar lijf kan houden.
Claire Ik vind dit mooi, ik voel me hier goed in.
Wetsten Dat geloof ik niet.
Claire Nou, dan niet.
Wetsten Aha, mijn trein, ik moet er eens vandoor.
Claire Waarom gelooft U me niet?
Wetsten Omdat je staat te liegen.
Claire Dat zou ik zelf niet weten?
Wetsten Misschien wel, misschien niet.
Claire U moet het zeggen.
Wetsten Je kleren zijn lelijk, ze passen je niet, het is je kleur niet, en als je er zo bijloopt ben je verplicht er een rotsmoel bij te trekken omdat je weet dat je verkeerd bezig bent.
Claire Zo, meneer de psycholoog weet het precies.
Wetsten Inderdaad. En als jij nou dat dubbelsteense muurtje om je heen afbreekt gaan we een gouden toekomst tegemoet.
Claire Ik kan het allemaal zo snel niet volgen.
Wetsten Ik mis mijn trein.
Claire Straks mis ik U.
Wetsten Daar heb je me geraakt.
Claire Er is zoveel gezegd opeens, uit het niets, en dan gaat U toch niet zomaar weg.
Wetsten Nu even niet. Straks moet ik toch gaan, want ik heb verplichtingen, maar ik geef je mijn kaartje – en dan bel jij mij …
Claire Dan bel ik U.
Wetsten Dan geef je me een belletje.
Claire Aha, nou snap ik het.
Wetsten Dan spreken we af, en dan ruziën we verder.
Claire Ik wil geen ruzie. Ik wil een gesprek.
Wetsten In dat geval zal ik op je uitnodiging ingaan.
Claire Welke uitnodiging?
Wetsten Het is aan jou, maar mijn zegen heb je.
Scène 3
Yvette stapt op het CS uit de trein, ze wordt met kussen begroet door Claire.
Yvette Ik zag je al. Je praatte met een man.
Claire Oh, ja?
Yvette Wie is het?
Claire Gewoon, een kerel.
Yvette Je nam een kaartje van hem aan.
Claire Schei uit, zeg, je lijkt je moeder wel.
Yvette Zeg dat in Godsnaam niet.
Claire Nou niet meteen huilen, niet niet niet huilen, kom maar hier.
Yvette Wil je me niet vertellen?
Claire Oké, ik praatte met een man.
Yvette Wie is het?
Claire Effe kijken. Mr. Dr. J. Wetsten, universitair docent Culturele antropologie – wat is dat? – Privaatdocent wetenschappelijk marxisme. Tel uit je winst.
Yvette Waar hadden jullie het over?
Claire Het was een gesprek, denk ik, en het liep als een trein.
Yvette Ja, maar waar ging het over?
Claire Dat is zo moeilijk na te vertellen.
Yvette Vroeg hij je wat?
Claire Ik vroeg hem wat.
Yvette Wat dan?
Claire Vindt U me vulgair?
Yvette Ajasses!
Claire Ik wilde het zijn, maar niet voor hem.
Yvette Maar je bent vulgair.
Claire Hij zei het niet.
Yvette Hij kijkt wel uit.
Claire Jij gaat ook op mijn uiterlijk af?
Yvette Dat boekdelen spreekt.
Claire Mijn naad puilde even uit mijn broek.
Yvette Trek dan eens wat anders aan.
Claire Dat zei hij ook al.
Yvette Dan hoor je het eens van een ander.
Claire Heb jij weleens naar je eigen gekeken?
Yvette Tjesus, mijn veters zijn los …
Claire En je haar is een vette bos touw, je melk kookt over, je jas moet naar de stomerij en die broek gooi je vanavond weg. Waar heb je gezeten?
Yvette Het was een heel gevecht om überhaupt nog kleren aan te kunnen trekken …
Claire Is het weer zo laat?
Yvette Wie froh bin Ich das Ich weg bin …
Claire Duitse taalkunde, maar nu even niet met citaten smijten aub gvd, want ik ben sterker in het grondgevecht dan jij.
Yvette Waar ging mr. Dr. Wetsten nou heen?
Claire Dat ben ik in de gauwigheid vergeten te vragen.
Yvette Je gaat hem bellen?
Claire Ik mag hem bellen.
Yvette Zozo, een heel exclusief voorrecht.
Claire Hij wil het graag.
Yvette Dan kan hij toch zelf wel bellen.
Claire Zit me niet zo te fokken.
Yvette Een man heeft een verborgen agenda.
Claire Daar is hij een man voor, daar kan hij niets aan doen.
Yvette Die mooie praatjes, daar kan hij wel wat aan doen.
Claire Dat hoort bij het spel.
Yvette Ik heb liever dat ze me meteen maar ergens beetpakken, dan weet ik tenminste dat ik er ben.
Claire Jij kunt nu eenmaal goed met mensen omgaan.
Yvette Omdat ik liever niet met ze omga.
Claire Hij is zo anders. Als ze hem maar geen kwaad doen, of mishandelen, of zo …
Yvette Wat zeg je nou?
Claire Nou, mannen, die een beetje anders zijn, die vallen op, die krijgen klappen, van mannen die normaal zijn.
Yvette Help mij eens met mijn tas.
Claire Wat ziet dat eruit. Wat heb je bij je?
Yvette Wat ik nodig heb als ik naar het einde van de wereld ga.
Claire Wat is nou eigenlijk vulgair?
Yvette Vulgair is rondlopen in een joggingbroek waarvan het elastiek lam is, en dan de eerste de beste die achter je aanloopt zijn lul uit zijn broek praten.
Claire Maar dan is het heerlijk om vulgair te zijn.
Yvette In liefde en oorlog is alles toegestaan.
Claire Het is dus echt ergens goed voor.
Yvette Nu nog opbellen.
Claire Oh ja, dat is waar ook.
Scène 4
Barbaba houdt een jurk voor zich die een paar maten te klein voor haar is en draait ermee heen en weer voor de spiegel.
Claire en Yvette komen op.
Barbara Hij is niet voor mij!
Claire Ik zou het anders zweren.
Barbara Je hebt gehuild, ik zie het.
Yvette Het is alweer over.
Barbara Het is niet over. Je moeder treitert je je graf in. Ik kan het niet hebben dat je zoveel verdriet hebt.
Yvette Ik ben weer ontsnapt. Denk aan mijn vader die zit er nu middenin.
Claire Je vader is met haar getrouwd, die moet het met haar uithouden.
Yvette Rustig nou, rustig.
Barbara Volgende keer ga ik mee, dan durft ze niet.
Claire Ga onder de douche jij, want ik kan dat vette haar niet meer aanzien.
Barbara Straks trek je deze jurk aan.
Yvette Ik draag nooit een jurk. Mijn moeders kleine meisje droeg jurkjes, maar ik ben uit de gratie gevallen.
Claire Als je nu een jurk draagt kun je al je charmes eruit laten puilen, van boven, van onderen en van opzij. Dan ben je een grote meid voor een heleboel kerels.
Barbara Daar hoef jij geen jurk voor aan te trekken.
Claire Het gaat er maar om dat je hem weer uittrekt, maar eerst kun je er bepaalde tekens mee geven.
Barbara Aha, nu ga ik toch echt jouw maten nemen, Claire, want ik ga iets heel moois voor jou maken.
Claire Ik geloof wel dat het hoog tijd is.
Barbara Je hoeft niet, het was maar een grapje.
Claire Ik meen het. Het is alleen moeilijk voor te stellen, ik in een tweedelig pak, hoe heet het …
Yvette Mantelpakje.
Claire Mantelpakje …
Barbara Zover hoeven we niet te gaan. We zijn geen kantoordozen.
Yvette Een kerel; op het station heeft naar haar billen lopen te kijken, maar hij heeft gezegd dat ze zich voortaan decent moet kleden.
Barbara Dat is dan een man naar mijn hart.
Claire Het woord decent heeft hij niet in de mond genomen.
Barbara Hij zou dan wel gelijk hebben gehad.
Claire Hij viel voor me als een blok. Alleen maar omdat ik mijn broek liet zakken. En nu ga ik hem versieren ook.
Barbara Beetje leuke vent?
Yvette Slank, tenger postuur, blond haar, smal gezicht met zeer dichtbij elkaar staande ogen.
Barbara Die hij niet in zijn zak heeft zitten.
Yvette Hij was ook decent gekleed, zodat ik niet kon zien of hij nou een beetje gespierd is, of een mooie kont heeft en een lange slanke je weet wel, en of hij een beetje lekker harig is.
Barbara Niet heel jong, dus.
Yvette Eerder over de veertig, misschien ouder.
Claire Hij heeft een hese stem. En hij houdt van blote billen.
Barbara Dat hebben jullie allemaal in een ontmoeting op een station kunnen vaststellen?
Claire Yvette kwam aan. Ik wachtte. Hij vertrok.
Yvette Waarvan akte, want dat is poëzie.
Barbara Hij maakte een obscene opmerking over je kont?
Claire Hoe dat zo?
Barbara Het ging om je kont, niet om je blauwe ogen.
Claire Het ging om je een beetje behoorlijk aan te kleden zodat je aan je medemens geen inkijk geeft op de intieme delen van het menselijk lichaam.
Yvette En hij liet zich niet door je uit zijn tent lokken.
Claire Wel, en niet. Hij heeft niet gezegd donder jij op met je ongewassen billen. Hij heeft niet ontkend dat hij naar mij keek. Ik heb hem nodig om me te leren me te kleden, en hij heeft mij nodig om mij uit te kleden.
Yvette Claire, ik ben trots op je.
Barbara Zal ik dan maar beginnen met het elastiek van je broek te repareren?
Claire Graag, dank je wel.
Yvette Gaan we in jurken lopen voordat we ons uitkleden?
Claire Lijkt mij de decente volgorde.
Yvette Wat ga jij dragen, Barbara?
Barbara Ik, eh, ik ben van het naaiatelier en de dames die daar werkzaam zijn dragen slechts een witte jas.
Yvette Jij moet meedoen, anders willen we niet spelen.
Barbara Als ik een jurk maak in mijn maat heb ik twee hele fokzeilen nodig. Ik heb daar geen zin in.
Claire Kom op, we pakken haar even.
In de stoeipartij worden Claire en Yvette verslagen, en Barbara houdt er met iedere hand een vast.
Barbara Wie is er hier de baas?
Yvette Genade …
Claire Jij bent de baas!
Yvette Je mag rondlopen in een jutezak met klompen aan je voeten.
Claire En je krijgt een pijp en je mag jenever drinken uit de fles.
Barbara Oké, maar als ik een jurk draag dan moeten jullie er ook een dragen, en jullie moeten een stofje voor me uitzoeken en betalen.
Barbara laat Claire en Yvette los.
Yvette Waarom een jurk, eigenlijk.
Barbara Valt over je kont, zo ver als je maar wilt.
Claire Kun je optillen, maar ook zo weer laten zakken.
Yvette Het vrouwelijk kledingstuk bij uitstek.
Claire Het voor ons beperkte doel meest praktische kledingstuk.
Barbara En in het huidige straatbeeld geen aanstootgevende dracht.
Tweede akte
Scène 1
Yvette Wat voor een type ben ik, Barbara, zeg het me maar in mijn gezicht.
Barbara Je bent een stijve, ernstige studente Duitse Taalkunde, dat een studierichting is waarmee je weinig eer inlegt.
Yvette Wat betekent dat voor de decente kleren die ik moet dragen?
Barbara Dat weet ik al heel lang.
Je bent goed gebouwd, een beetje gedrongen, dus geen al te lange benen of armen.
Je hoofd is vrij groot, je hals is aanminnig geknakt.
Je hebt mooie krulletjes, overal.
Je gelaatsuitdrukking is zacht verwonderd, een beetje timide.
Er gaat van alles in je om.
Je hebt geen grote borsten of een bolle kont, maar je eet goed en dat is te zien.
Yvette Ik wist wel dat je getalenteerd was, maar dat je zo naar me hebt gekeken.
Claire Zijn we nou voor het eerst met elkaar in gesprek gekomen?
Yvette Welke vraag doet zich voor?
Barbara Hoe reflecteren we wat we van binnen zijn naar buiten toe?
Yvette Hoe ga ik dat doen?
Barbara Tot nu toe loop je in versleten kleren, bij voorkeur door een ander afgedragen, met je gezicht verborgen achter twee vette gordijnen van ongekamd en verwaarloosd haar.
Yvette Waarom zeg je dat niet eerder?
Barbara Ik heb geen zin om op deze vraag in te gaan, dank U wel.
Yvette Ik luister.
Barbara Je bent enig kind, je bent erfopvolgster omdat je geen broertje hebt, en bij de gratie daarvan ben jij de koningin.
Yvette Dat moet ik even opschrijven.
Barbara Daarom draag je een empire jurk, die lang valt en onder je boezem wordt aangehaald, en je hebt een poezelig doch niet uitdagend decolleté.
Yvette Empire. Waarin een vrouw regeert. Die geen man wil om te kunnen blijven regeren. Die het daarom doet met haar neef, om het in de familie te houden.
Barbara Als je je dat bewust bent heb je houding.
Yvette Het is een rol.
Barbara Het is een wezen.
Yvette Heb jij dit allemaal zitten te bedenken?
Barbara Geen commentaar.
Yvette Ik draag geen wit. Ik ben geen maagd!
Barbara De koningin is geen maagd, want zij naait haar volk.
Yvette Zo mag ik het horen.
Barbara Je kleuren zijn groen, zoals het bos waar je vandaan komt, en geel, zoals het koren dat op de akkers staat waar je bent opgegroeid, en dan neigend naar terra, want je bent een bezitster van de aarde.
Yvette Ge-no-teerd.
Scène 2
Claire Je zit in je naaiatelier na te denken, maar je denkt teveel aan anderen en te weinig aan jezelf.
Barbara Je luistert nu wel naar me, en dat heb ik ermee verdiend.
Claire Kan ik je op een andere manier van de wijs brengen?
Barbara Dacht het niet.
Claire Wat voor type ben ik, Barbara, en ik ga je zeggen dat ik je hoogstwaarschijnlijk op je woord ga geloven.
Barbara Je hebt het mooiste gezicht van de wereld. Een fijn getekend, klein, rond modellenkopje. Je houdt je kin omhoog en je kijkt met blikken om je heen, waarin gif zit ongeveer zo dodelijk als een kinderaspirientje.
Claire Hallo, zeg, ik denk dat ik maar met een plastic zak over mijn kop ga rondlopen.
Barbara Je bent overal ongeveer even breed, als een sportief klein jongetje. Je hebt slappe, te kleine borsten die bovendien veel te ver uit elkaar staan.
Claire Wat kan ik daaraan doen? Zeg, hou effe op hiermee.
Barbara Je hebt een gave huid, zo wit dat je zowat licht geeft. Je bent daarbij een tikkie rossig.
Claire Ik werd uitgescholden voor vuurtoren.
Barbara Ten onrechte.
Claire En voor gozer.
Barbara Komt dichter in de buurt, maar je geslachtskenmerken spreken duidelijke taal.
Claire Slappe borsten, brede kont, klein koppie op een groot lichaam, waar gaat dit naartoe?
Barbara Niet naar een jurk, tenzij je er wat overheen draagt, vooral om je schouders.
Ik zie voor me een diep uitgesneden, wijde blouse, met iets straks om je taille, en een zwierige, wijd uitwaaierende rok, en schoenen op sandalen met een hoge hak, zodat je jezelf kunt neerzetten.
Claire Nou, daar ben ik wel even stil van …
Barbara Het wit van je huid moet eruit springen. Dus moet er een warme kleur in je kleren zitten – met hier of daar een wit accent.
Claire Diep uitgesneden?
Barbara Met een goeie bh zetten we dan je borsten nog meer uit elkaar zodat je front een heerlijke, witte schaal wordt van vrouwenvlees. Tjesus, ik word er helemaal opgewonden van.
Claire Ik begin me af te vragen wat dat voor een naaiatelier is waar jij deze ideeën opdoet.
Barbara Ik moet aan vrouwen denken en zelf creatief zijn, anders kan ik het er niet uithouden. Yvette gaat naar de universiteit en leert allerlei mooie dingen. Jij gaat van de ene baan naar de andere. Ik heb mijn atelier, en ik kan alles maken wat mijn handen zien, maar ik heb ook verbeelding.
Claire Naar het blijkt, en het is heerlijk. Waarom kan ik het zo niet zien?
Barbara Ik zie het als een materie, maar dan menselijk.
Scène 3
Yvette Je hebt van ons drietjes verreweg de meeste menselijke materie.
Claire Je dijen zijn zo dik dat je je knieën niet bij elkaar kunt krijgen.
Yvette Je buik lubbert over je schaamhaar heen.
Claire Je borsten hangen naar links en naar rechts als hammen bij de slager.
Yvette Je hebt de armen van een sumoworstelaar.
Claire Je hebt de rug en de nek van een line-backer.
Yvette Je hoofd rust op een massieve onderkin.
Claire Je hebt een piepklein poppengezichtje met prachtige bruine ogen.
Yvette Je hebt golvend, kastanjebruin haar, dat over je schouders en je rug stroomt.
Claire Je hebt een prachtige spekreet met een lange, diepe gleuf.
Yvette Je bent de beste Rembrandt die er in levende lijve rondloopt.
Claire Bovendien versta je een vak.
Yvette En heb je de ziel van een vlinder, zo teer, zo ruimdenkend, zo sterk als de liefde zelf.
Barbara Nou alleen nog een kerel die er wat in ziet.
Claire Die zijn er genoeg.
Yvette Ze lopen er alleen niet mee te koop, daar zijn het de kenners voor.
Barbara Wat weten jullie nou van mannen?
Claire Nu hebben we je uitgekleed, en dat was niet zo moeilijk.
Yvette We hebben alleen geen verstand van aankleden. Je zult ons moeten helpen.
Barbara Als jullie me zien als een blok graniet, en niet als marmer van Ferara, dan moeten we dat als uitgangspunt nemen.
Claire Het graniet is toch zwart?
Yvette Met een olieachtige glans, en met witte aderen erin, geloof ik.
Barbara Het is ruwe materie uit de oertijd, die alleen met diamant is te splijten. Je kunt het ook heel fijn ciseleren. De Egyptenaren konden het tenminste, al weet niemand hoe.
Claire Als het zo rotsvast is dan is het ook vloeibaar. Daar zit een speels contrast.
Yvette Zwart, ruim zittend, zodat het al beweegt als je adem haalt en dan van kleur verschiet, of als het ware van toestand verandert tussen vaste stof en vloeibare.
Barbara Jullie kunnen het heel aardig …
Claire Zwart is goed voor zo’n dikzak als jij.
Yvette Ik zie een boezem voor me die is afgezet met witte pailletten.
Claire Vanaf je dijen, hangt de jurk in plooien om je heen, van glimmende granietzwarte stof bezet met olieachtige schilfertjes.
Yvette je schouders moeten zo breed mogelijk worden gemaakt.
Claire De mouwen zo strak mogelijk, van stretch, met een mooie witte versiering om je polsen.
Yvette Je haar hangt los en zit vol met glittertjes.
Barbara Geen geringe uitdaging, maar ik ga het maken.
Scène 4
Yvette, Claire en Barbara kleden zich uit en trekken de in de 1e, 2e en 3e scène van de tweede akte beschreven kleren aan. Ze paraderen afzonderlijk en gezamenlijk op en neer om hun nieuwe kleren te showen. Tenslotte vormen ze een tableau, met de grootste in het midden.
Barbara Wel een beetje heavy.
Claire Zeg dat dan eerder …
Barbara Jullie deden wat ik zei, ik deed wat jullie zeiden.
Yvette Wat weten wij er nou van?
Barbara Het concept is goed, voor mijn karakter is het te gothic.
Yvette Wat had jij dan zelf gedaan?
Barbara Minder ouwelijk. Ik ben een vrouw die aan het begin staat, maar ook geen meisje meer is. Ik zou gaan voor een rok, en dan kort, en een shirt met een spreuk erop.
Yvette Zoals?
Barbara Funky Dikzak!
Claire Met een junkmodel van de Zeedijk eronder.
Barbara Of: anorexia de luxe.
Yvette Ter bevestiging van je identiteit door een omgekeerd statement, oftewel litotes.
Barbara Litotes. Goed woord. Doet denken aan libido, maar dan een afwijkende vorm, zoals: nog lang niet genoeg.
Claire Je moet er iets overheen dragen.
Yvette Een jas, met veel ruime zakken erin, want je bent een handig aangelegd, praktisch persoon die altijd met een klus bezig is.
Barbara Begint op een mantelpakje te lijken …
Claire Ik ziet het meer als een stofjas.
Yvette Met een figuurnaad.
Barbara Ik teken voor akkoord.
Claire In het blauw.
Yvette Koele kleur.
Barbara Voor een vrouw die haar handen en haar verstand samen weet te gebruiken.
Claire Wij leren jou nu ook kennen, lieve Barbara, en we staan best een beetje van je te kijken.
Yvette Wij willen weten hoe jij dit allemaal weet.
Barbara Ik heb geluisterd, gestudeerd, ik heb nagedacht, en ik hou van jullie.
Claire Maar je hebt heel weinig van de wereld gezien.
Barbara Het blijft dezelfde wereld, of-ie nou groot is, of klein.
Yvette Je omstandigheden zijn benepen. Je werkt voor een lul van een baas. Je woont een beetje met ons, die nog dommer zijn dan jij, en niemand belt je op.
Barbara Ik ben veilig en geborgen. Zo heb ik me ongehinderd kunnen ontwikkelen.
Claire Ik wil het ook leren.
Yvette Hoe werkt het?
Barbara Ik weet het eigenlijk niet. Er is een ervaring, of een waarneming, zeg maar, en die spreek je uit, in gedachten, of ergens hardop, en dan hoor je het terug als het waar is.
Derde akte
Scène 1
Yvette Ga je hem nog bellen?
Claire Ik wil niet te gretig lijken.
Yvette Je bent gretig?
Claire Niet echt. Nou ja, matig. Ik bedoel, ik sta te trappelen.
Barbara Een vrouw die zich aanbiedt, aan een man nog wel, dat gaat toch nergens over.
Yvette Ik dacht dat jij je verstand gebruikte.
Barbara Misschien ben ik er nog niet helemaal uit.
Yvette Het heet al meteen geëmancipeerd als een vrouw een man vraagt.
Barbara Maar een vrouw die een man hem laat vragen vindt ze misschien niet de moeite waard.
Yvette Dan moest hij maar bij haar uit de buurt blijven.
Claire Hij heeft mij gevraagd hem te bellen, Hij heeft te kennen gegeven dat hij naar een nadere kennismaking uitziet. Wat wil je nou nog meer? Dat hij mij belt en de 5 toetst?
Barbara Dat hij jou belt.
Yvette Dan kun jij even nuffig gaan zitten te doen.
Neen, ik heb het erg druk, meneer, hoe was Uw naam ook alweer, waar heb ik U ontmoet, oh ja, wacht eventjes, nou weet ik het weer, wat was dat grappig, zeg, oh, ik geneerde me dood, liep ik daar in mijn nakie …
Claire Ik geneerde me helemaal niet. Dat was juist het punt. Hij volgde mij omdat ik me niet geneerde. Nu wil hij dat ik mijn gedrag consequent uitwerk, en hem bel, ongegeneerd als ik ben.
Barbara De slettenbak die je bent.
Claire Ook een slettenbak kan de juiste signalen afgeven.
Yvette Voor de verkeerde man.
Claire Een verkeerde man in de zin van een man die mij behandelt als een slet, terwijl ik maar een gewoon meisje ben met een eerzaam beroep.
Een verkeerde man in de zin van een hoerenloper, die niet wil betalen.
Of een verkeerde man in de zin van een man die van een slet en een hoer een keurige getrouwde mevrouw wil maken. Die sukkels heb je namelijk ook.
Of een verkeerde man in de zin van een man die zich voor mij in de afgrond stort, die zijn vrouw en kinderen in de steek laat alleen maar voor mijn kont, of die jaloers wordt en doodongelukkig.
Of een verkeerde man in de zin van een man die sterker is dan ik, die me onderwerpt, gebruikt en opgebruikt en die opeens met de noorderzon is vertrokken.
En zo kan ik nog uren doorgaan. Maar die scenario’s gaan niet op, niet eentje ervan.
Barbara The right man in the right place. Daar heb ik altijd de verkeerde gedachte bij gehad. Het is iets met zijn beroep, en niet ergens rechtop in zijn vrouw. Jammer.
Yvette Je hoort het dus niet terug?
Barbara Toch wel, op het moment dat je de juiste betekenis kunt vatten en de verkeerde associaties herkent.
Yvette Ik schreef een gedichtje over laptop dancing, maar dat is helemaal verkeerd uitgevallen omdat ik dacht dat het iets met computers was.
Claire Het is met je benen wijd op de stoelleuning van een kerel heen en weer bewegen alsof je de lucht neukt, luchtneuken is het. Als jij een gedicht schrijft waarin het als iets heel anders wordt voorgesteld pleeg je een daad van verzet.
Yvette Zo had ik het nog niet bekeken.
Barbara Het is alleen niet wat een man zich erbij voorstelt.
Claire Dan kan hij leren wat er nog meer te koop is in de wereld.
Yvette Meneer Wetsten zou daartoe in staat zijn?
Barbara Een vent die achter je aanloopt op het CS?
Yvette Wat kun je van hem verwachten?
Claire Ik probeerde hem met mijn blikken te doden, maar hij liet zich niet afschrikken.
Barbara Een ervaren charmeur met een olifantshuid.
Claire Ik hoop het maar.
Yvette Het is allemaal dubbelzinnig, om niet te zeggen tweeslachtig.
Claire Tweeslachtig, in de zin van een verkeerde man, een man die verkeerd is, of verkeerd terechtgekomen, of een man die de verkeerde heeft getroffen.
Barbara Zeg: homo, dan ben je ervan af.
Yvette Homo’s hebben belangstelling voor de rondingen onderaan de rug …
Claire Ik zie homo’s als mannen bij uitstek, want ze zien elkaar en ze begrijpen elkaar. Dat is meer dan alleen maar belangstelling voor elkaars billen.
Barbara Maar zo heb je niks aan hem.
Claire Hij had belangstelling voor de rondingen onderaan mijn rug, en ik ben een vrouw, en dus is hij geen homo.
Barbara Ik help het je hopen.
Claire Daarnet was jij nog de slimste van ons drieën, en nu ben je opeens bekrompen en kleinzielig.
Barbara Ik waarschuw je alleen maar, want je haalt je dingen in je hoofd over iemand die je twee of drie minuten hebt gekend.
Claire Dat is zo. En ik zal je niet gaan zeggen dat ik hem zogenaamd altijd al heb gekend. Een dergelijk iemand is helemaal nieuw voor me, iemand op wie ik niet had gerekend, een ander. Iemand die mijn vulgaire gedrag ziet en die me toch serieus neemt.
Yvette Misschien kan het hier beter bij blijven. Het is namelijk de deken waarvan dromen worden gemaakt, maar die houdt je niet warm als je in de ijskoude realiteit komt.
Claire Daar ben ik niet bang voor. De poolkappen zijn ook al zowat gesmolten, en hoe komt dat? Omdat de mensen naar elkaar toe reizen.
Yvette Noteren! Dit is een gedicht …
Claire Ik weet er nog een. Er is niet alleen zijn sexuele geaardheid, en zijn verborgen agenda, en al dan niet eerbare bedoelingen. Mijn hart is er ook nog, en daarvan ben ik zeker. Ik dacht het, en ik zei het: als ze hem maar niets doen. Iemand zoals hij is loopt gevaar. Ik voelde het gevaar dat hem bedreigt en ik heb het ervaren als vrees en beven in mijn hart.
Yvette Ge-no-teerd.
Barbara Als je je gevoelens toont ben je kwetsbaar, daar krijg je spijt van.
Claire Ik moest het dubbelgemetselde tweesteensmuurtje slopen, of zoiets, zie hij tegen me. Ik moest mijn gesloten, defensieve houding laten varen, anders was hij zo op zijn trein gesprongen.
Barbara Hij hakt je in de pan.
Claire Zalig. Ik kan niet wachten.
Barbara Stomme griet, weet je dan niet dat hij misbruik van je gaat maken.
Claire Is niet gezegd, is misschien niet eens zo erg.
Barbara Wacht maar af …
Claire Het klinkt alsof jij uit ervaring spreekt en je maakt me nieuwsgierig.
Barbara Ach, het is allemaal slecht en je kunt het beter niet weten.
Claire Je bent misbruikt.
Barbara Het was niet zo erg.
Claire Nou, wat zeur je dan?
Barbara Het was een weddenschap. Twee gozers, de een zeg: die zeug kun jij niet naaien, zegt de ander: zal jij zien wat ik kan!
Yvette Ben je lekker genaaid?
Barbara Het genot is zo weg. Het geluk blijft. Of de schaamte. Er zit steeds een bepaalde prikkeling achter, iets leugenachtigs, iets gemeens, anders dan komen de heren der schepping niet in beweging.
Yvette Ik herinner me geen genot, want dat was er niet. Ik fantaseer erop los, maar als zogezegd het puntje bij het paaltje komt dan lig ik als een plank achterover. Ik ben saai.
Barbara Wat moet je dan doen?
Yvette Weet ik het?
Claire Iets voelen. Dat is er niet op afroep. Maar een beetje lust kun je toch wel opbrengen?
Yvette Als ik dat doe dan word ik zoals mijn moeder zegt dat ik ben, namelijk een door een door slecht meisje.
Claire Het wordt tijd dat je naar haar maat gaat leven. Zij heeft je vader genaaid en toen ben jij …
Yvette Jajaja!
Claire Dat kan me allemaal overkomen. Maar als het me overkomt, wat dan?
Barbara Je kunt jezelf vergooien, als je tenminste enige waarde hecht aan jezelf.
Claire Door dit alles heb ik wel zo’n waarde gekregen.
Yvette Vergooi jezelf, maar op redelijke gronden.
Claire Een vrouw die zich op redelijke gronden vergooit breekt gegarandeerd haar nek.
Scène 2
Claire belt Wetsten op.
Claire Meneer Wetsten, met Claire.
Wetsten Claire?
Claire De blote billen van het CS.
Wetsten Oh, wat fijn dat je belt! Wat goed van je. Je maakte me helemaal blij.
Claire Misschien kunnen we iets afspreken.
Wetsten Ik wist niet eens je naam. Ik moest ook voortvarender zijn in die dingen.
Claire U was voortvarend genoeg.
Wetsten Je hebt me gevonden!
Claire U heeft zich laten vinden.
Wetsten Dan wast de ene hand de andere.
Claire Het is me wel ontraden.
Wetsten Ja, natuurlijk! Door wie, als ik vragen mag.
Claire Mijn huisgenootjes, Yvette en Barbara.
Ze zijn aan de ene kant origineel uit de hoek gekomen en aan de andere kant met traditioneel wantrouwen.
Wetsten Geef ze eens ongelijk.
Claire Ik ben blij dat u er zo over denkt. Ik heb eens nagedacht. Wat denkt U ervan als U eerst met ons drieën komt kennismaken.
Wetsten Ik verheug me erop. We hebben elkaar op een vreemde plaats en onder verdachte omstandigheden ontmoet, en die zaken moeten in commissie worden besproken.
Claire Dat was al gaan de gang, alleen U ontbrak nog op de vergadering.
Wetsten Wat zijn het voor meisjes?
Claire Welopgevoede, decent geklede jongedames.
Wetsten Daar hou ik van.
Claire Ik weet niet waar ik de woorden vandaan haal.
Wetsten Ze worden je toegeworpen.
Claire Dat is meer iets voor Yvette.
Wetsten Zij praat veel?
Claire Ze dicht.
Wetsten Hoe zijn haar verzen?
Claire Ze noteert ze uit onze mond, maar we krijgen ze niet te lezen.
Wetsten Ze maakt me nieuwsgierig.
Claire Yvette zag U al, op het station. Ze heeft allerlei ideeën over U.
Wetsten Dit wordt hoe langer hoe boeiender.
Claire Maar Barbara heeft U niet gezien en ze heeft ook allerlei ideeën over U.
Wetsten De een ziet wat, de ander verbeeldt zich wat. Zo komen ze vast een heel eind.
Claire Ze hebben geen grond.
Wetsten Hoe is het met jou?
Claire Bloedje nerveus. Twaalf ambachten, dertien ongelukken. We hebben mooie, ik bedoel decente kleren gemaakt en nu sta ik stevig rood op de giro. En ik vraag me af wat hiervan worden moet.
Wetsten En ik.
Claire Hebt U nog blote billen gezien in de tussentijd?
Wetsten Jawel, een paar billen die onder een ultra kort, zeer rafelig rokje uitkwamen, als het ware het complement van de jouwe, maar ik vind de bovenkant van de bilspleet interessanter, dus geef mij maar een afgezakte broek, hoewel ik natuurlijk ook onder het rafelige rokje heb gekeken.
Claire Waar was het?
Wetsten OP het station in Kopenhagen.
Claire Wat was het voor een chick?
Wetsten Een vrouw, geen meisje, niet heel jong, tenger postuur, stroblond haar, brutaal gezicht, bepaald uitdagend.
Claire Zag ze U kijken?
Wetsten Ja, maar ze zag iedereen kijken.
Claire U hebt haar niet gesproken?
Wetsten Neen. Ze wachtte tot ik wat zei en dan gebeurt er niets.
Claire U bent niet achter haar aangelopen?
Wetsten Ik kon mezelf niet vergeten voor haar.
Claire Het elastiek van mijn broek is gemaakt en ik heb nieuwe kleren die niet van mijn kont zakken.
Wetsten Het is beter zo.
Claire Jammer genoeg.
Wetsten Jammer genoeg.
Claire Hoe is dit nu mogelijk meneer Wetsten, een man zoals U en een meisje zoals ik? Kunt U wel met mijn praten?
Wetsten Volgens mij gaat het heel redelijk.
Claire U bent docent, of zoiets, U bent een geleerde.
Wetsten Daar heb ik hard voor gewerkt en daarom heb ik ook iets te bieden.
Claire Kan ik dat aan?
Wetsten Dat zullen we weleens zien. Ik wil eerst je gezicht weer eens zien, want het spookt door mijn gedachten. Ik probeer me ook je billen voor de geest te halen, maar dat wil me verdomme niet lukken.
Claire Ik ben bang.
Wetsten We gooien het in de commissie.
Vierde akte
Scène 1
Wetsten Laat ik maar niet proberen iets verstandigs te zeggen, want dat pakt gegarandeerd verkeerd uit.
Dag Yvette, dag Barbara, hallo Claire.
Yvette Dat klinkt al verstandig genoeg.
Wetsten Dan kunnen we spreken van een redelijk begin.
Yvette U hebt een nogal eigenaardige ontmoeting gehad met onze vriendin, we kennen haar verhaal, maar dat heeft ons nieuwsgierig gemaakt naar het Uwe.
Wetsten Ik hoop jullie volledig te kunnen bevredigen, nochtans in dat opzicht.
Barbara Er is namelijk een verandering over haar gekomen sinds U met haar hebt gepraat, en daarvoor moet een oorzaak zijn.
Wetsten Jullie denken dat een reconstructie van de gebeurtenissen de oorzaak van haar verandering boven water zal brengen.
Barbara Dat is wel heel erg verstandig gesproken.
Wetsten Ik wilde het ijs breken.
Yvette Dat was niet nodig. We zijn blij met U. Op onze manier.
Wetsten Claire, wat heb je allemaal over me verteld?
Claire We hebben over U gesproken, maar eigenlijk heb ik niet veel verteld.
Wetsten Zal ik dan maar beginnen?
Claire Zal ik de kamer uitgaan?
Yvette Ben ik voor. Uw verhaal beïnvloedt mogelijk haar herinneringen.
Barbara Zijn we niet een beetje aan het overdrijven?
Wetsten Het is een verhaal dat ik Claire moet vertellen. Zij zou toch moeten weten wat iemand bezield die achter haar aan loopt. Meestal weten de omstanders alles en degene die het aangaat niets.
Yvette Zoals bij overspel en echtscheidingen?
Barbara Zoals het publiek weet waar Jan Klaassen zich heeft verstopt en de veldwachter niet.
Wetsten Misschien is het nu al gezegd.
Claire Ik hoor het nog niet.
Wetsten Ik liep door de hal van het CS, toen mijn oog werd getroffen door een jonge vrouw wier broek half van haar kont zakte. Ze nam de roltrap naar perron 7 en 8, en daar moest ik gelukkigerwijze ook zijn. Ik stond een halve roltrap lager dan zij. Ik haalde haar in bij het rokerspaaltje, ze stak er een op en ze keek me heel vuil aan. Ik vergruizelde onder die blikken, en toen vroeg ze …
Yvette Vindt U mij vulgair?
Wetsten En ik zei geen ja en ik zei geen neen door het onderwerp van gesprek een klein beetje te veranderen. Hoe moet ik dat ook weten? Ik kende haar niet. Op het uiterlijk afgaan en het rondlopen met afgezakte broek meteen maar vulgair te noemen en daarbij de hele persoon mee te nemen vond ik te ver gaan. Te zeggen: meid, een afgezakte broek is een ding, maar wat kun je nog meer? Zou tot een verkeerde situatie leiden. In mijn eigen beleving was ik zelf vulgair door niet discreet mijn blikken af te wenden, en netjes te wachten totdat ze uit het zicht was verdwenen.
Barbara U maakt er wel een heel groot probleem van.
Wetsten Waarin de oplossing ligt.
Yvette Die is?
Wetsten Dat ik mijn ogen niet kon geloven en dat ik dit geschenk niet mocht weigeren.
Barbara Claire’s blote billen – een geschenk?
Wetsten Uit de hemel.
Yvette Sublimeren. Zo heet dat met een vakterm.
Wetsten Claire’s billen waren die dag ronduit subliem.
Yvette Rond en eruit, mooi dubbelzinnig woordgebruik.
Wetsten Dat gaat in dit geval vanzelf.
Barbara Meneer Wetsten, U kunt toch overal in de van God verlaten straten van de stad die Amsterdam heet meisjes zien die hun string hoog boven de rand van hun broek dragen, hun broek die nog net aan hun billen hangt, en chicks die hun textiel helemaal in hun naad hebben geplakt, om hun reetgewei te etaleren, hun vette onderrug, hun blubberbuikjes, hun bilpartijen, en die hun exhibitionisme absoluut niet aanstootgevend vinden, integendeel ze vinden het elegant, ze vinden het smaakvol, ze vinden het fraai.
Wetsten Daarin is er een verschil met het gedrag van Claire. Die vroeg zich namelijk niet af of ze vulgair was, en ze wilde en ja en neen horen, met andere woorden ze deed het niet voor de waan van de dag, of de mode van het voorjaar, of voor jullie, maar voor mij.
Yvette Liefde op het eerste gezicht, alleen zat een gezicht er eerst niet bij.
Barbara Een blote billen gezicht, dat weer wel.
Wetsten Het een is niet beter dan het ander, maar toen we eenmaal in gesprek waren ging het wel degelijk om haar gezicht.
Yvette U denkt dat Claire Uw liefde beantwoordt?
Wetsten Dat hoop en vrees ik.
Barbara Wat geeft U hoop?
Wetsten Het was een moeizaam gesprek, en ik liet het uit de hand lopen omdat ik vond dat ik me open en vrijgevig moest opstellen.
Barbara Terecht. Zij was al letterlijk opengegaan en ze had zich vrijgevig getoond.
Yvette En ze opende het gesprek.
Barbara U was het aan haar verplicht.
Wetsten Dan zijn we het daarover eens. Het liep over kleren en je al dan niet goed of smaakvol kleden naar aandacht geven of aandacht trekken, dus over geven en nemen. Ik viel haar aan, en zei dat ze een jonge vrouw is die zich niet beschermt maar integendeel op straat haar kleren al niet meer aan haar lijf kan houden. Zij verschanste zich achter onverschilligheid, en dat muurtje heb ik ondermijnd door het met naam en toenaam te bestormen. Toen heeft ze zich gegeven. Ze zei: straks mis ik U. Daarom liet ik mijn trein lopen. Nu heeft ze me gezocht en ben ik van haar – als zij mij wil.
Yvette Natuurlijk wil ze U.
Barbara U moet niet iedere keer alles aan haar overlaten.
Yvette Zeg het maar gewoon.
Barbara Zeg maar gewoon: ik ben het, ik wil jou.
Wetsten Jullie hebben gelijk.
Yvette Neen, tegen haar zeggen.
Barbara Voor ons gelijk koopt Claire niks.
Claire Zo wil ik dat niet. Ik ben nog niet gehoord door de commissie.
Yvette De spontaniteit is er inderdaad eventjes af.
Barbara Claire, wat heb je aan de woorden van meneer Wetsten toe te voegen?
Claire Ik wil meneer Wetsten zeggen dat het niet van vandaag of gisteren was dat het elastiek van mijn joggingbroek lam was. Eerst had ik het niet eens in de gaten. Mannen maakten opmerkingen. He, meisje, dat kan lager! Dus liep ik de hele tijd mijn broek op te hijsen. Bouwvakkers, taxichauffeurs, jongetjes die joeg ik ermee op stang. Dat was mijn niveau. Toen veranderde dat ineens, door een keurige meneer in een pak die een normaal gesprek met me voerde, die me geen draai om mijn oren gaf, een meneer die heel even zijn gevoel toonde. Een meneer die anders was. Anders was in mijn ogen. We voerden een steekspel op, omdat we niet beter wisten, omdat we anders onze gevoelens niet kunnen uiten.
Yvette Dit is een reconstructie van je belevenis.
Barbara Sterker nog, het is een vervormde echo van je waarneming.
Yvette Een rationalisatie van een wensdroom.
Barbara Een projectie van gevoelens in een gebeurtenis die daar niet mee strookt.
Claire Het is de waarheid, vertelt aan jullie die het niet hebben gezien en niet hebben gevoeld.
Yvette Barbara kon het zo mooi zeggen.
Barbara Alleen hakkelend, en ik ben het nu weer vergeten.
Wetsten In de ervaring is zij tot leven gekomen, alsof ze een brandend huis is binnengelopen, en het verstand geeft uitdrukking aan de ervaring, in de vorm van een schreeuw in de nood, en de echo daarvan is de rede, die klinkt als de zuivere waarheid.
Yvette Noteren, noteren, noteren.
Barbara Ik zei het korter, maar hoe, maar hoe?
Wetsten Het is een en hetzelfde, ik heb het alleen geanalyseerd. Ik ben een geleerde, ik moet leven van de omslag van woorden. Als ik een vrouw was wist ik het misschien beter.
Barbara Dat heeft ons in de wereld niet vooruit geholpen.
Wetsten Een vrouw zijn met vrouwen, en toch op die andere manier van ze genieten, dat is mijn ideaal. Maar jullie zouden dat omgekeerd ook kunnen, door het initiatief te nemen en man te zijn, zodat zich tenslotte het hele onderscheid in het niets oplost.
Barbara Deze opmerking moesten we maar even vergeten.
Wetsten Zoals je wilt.
Yvette U verlangt maar van alles, U wilt worden aangesproken, U wilt worden gebeld en zo is het net alsof U niets wilt geven, alleen maar wilt nemen.
Barbara Zodra de filosofie op het persoonlijke vlak komt is het niet meer vrij van bepaalde belangen, bepaalde kleine belangen.
Wetsten Als ik niet anders was, al was het maar in Claire’s ogen, dan stond ik hier nu niet.
Barbara Daar gaan we weer van het persoonlijke naar het algemene en zo komen we nergens.
Yvette Claire wil met U alleen zijn.
Wetsten Daar ben ik vierkant voor.
Yvette Maar ik wil U eerst wat zeggen.
Barbara Eerst ik.
Wetsten Claire?
Claire Ik moet het nog even verwerken, ik spreek U straks wel.
Vijfde akte
Scène 1
Barbara U kunt er wat van, meneer Wetsten, een jonge, ongeschoolde vrouw als Claire in te pakken en het hoofd op hol te brengen.
Wetsten Dat is jou, als geschoolde vrouw, nooit overkomen?
Barbara Maar als ongeschoolde wel.
Wetsten Dan heb je misschien de verkeerde leerschool doorlopen.
Barbara Of gevolgd.
Wetsten Als alles een kwestie van keuze is.
Barbara Waarom zij?
Wetsten Omdat het jou niet meer zal gebeuren.
Barbara Als Claire deze leerschool heeft doorlopen zal het haar ook niet meer overkomen.
Wetsten Toch hoeft het geen bittere ervaring te zijn.
Barbara Uw ervaringen zijn allemaal zoet?
Wetsten Kan ik niet zeggen. Ze liggen achter me. Ik weet het nog, maar ik denk er niet meer aan.
Barbara U hebt geluk in de liefde?
Wetsten Niet onverdeeld, wel voornamelijk.
Barbara Dus de vrouwen zoeken U wel degelijk op, ze blijven niet op U wachten.
Wetsten Die zijn blijven wachten maakten geen kans.
Barbara Heel erg dom!
Wetsten Ik weet het. Daarom heb ik deze keer de regie iets stakker in de hand genomen.
Barbara En Claire om de boodschap gestuurd.
Wetsten Het initiatief gelijk verdeeld.
Barbara U hebt haar veranderd.
Wetsten Haar gevoelens voor mij hebben haar veranderd.
Barbara Zij heeft er niet voor gekozen.
Wetsten Ze kan het worden.
Barbara U hebt ook Yvette veranderd, al weet ik niet hoe. En mij ook.
Wetsten Waar heb ik je veranderd?
Barbara U hebt Claire een hart gegeven. U kunt het geloven of niet, maar ze is bezorgd over Uw welzijn. Dat had ik nooit eerder van haar gemerkt. Hard, onverschillig, maar snel in tranen, echt een weekdier. En nu, een jonge vrouw met een hart! Kom er eens om. Yvette heeft een kokette jurk aangetrokken, en zich ontpopt als een beauty, een First lady, een geletterde vrouw. Om van U te kunnen horen: mevrouw, wat hebt U een beeldige jurk aan. Ze kleedde U uit met haar ogen, maar ze is er nu aan toe om dat met haar handen te doen.
Wetsten Ik zal me niet verzetten.
Barbara Maar ik wel. Wie de muzen op stang jaagt zal ze allemaal moeten inspireren.
Wetsten Dat is mij met jou nog niet gelukt?
Barbara U mag het zeggen.
Wetsten Je krachten van lichaam en geest, en je creatieve vermogen, wend je aan om de anderen te beschermen.
Barbara Goed geraden.
Wetsten Maar jezelf beschermen kun je niet.
Barbara Dat dacht je maar.
Wetsten Er is over jou heengelopen, en je bent nog niet opgestaan.
Barbara En, wat gaat U daaraan doen?
Wetsten Ik ga over je heenlopen en dan help ik je overeind.
Barbara U kunt niets ongedaan maken.
Wetsten Ik kan alles vernieuwen.
Barbara Ik wil niet.
Wetsten Je wilt wel.
Barbara Ik kan dit niet. Dit zijn van die rare spelletjes die U speelt.
Wetsten Ga maar rustig liggen, zo, kussentje onder je hoofd, je armen opzij van je lichaam en dan dim ik even het licht.
Barbara U gaat me geen pijn doen?
Wetsten Ik ga de pijn wegnemen.
Barbara Wil ik dat?
Wetsten Ik wil het.
Je bent aan zee. Het is zes uur ’s avonds op een warme dag in de maand juli. Het is eb. De meeuwen krijsen vagelijk, de golfjes ruisen gestadig. Je bent naakt. Het zand en de wind prikkelen lichtjes je huid die gloeit van het zonlicht. Boven je is de hemel, maar de zon staat al laag.
Waar denk je aan?
Barbara Het was een weddenschap …
Wetsten Wie zei dat?
Barbara Toen ze me met zijn tweeën uitlachten.
Wetsten Wat doe je?
Barbara Ik kan niet overeind komen …
Wetsten Wat wil je doen?
Barbara Ik wil ze verrot slaan.
Wetsten Sla ze maar verrot.
Barbara Dat kan toch zomaar niet!
Wetsten Wie heeft je genaaid?
Barbara De winnaar.
Wetsten Wat was zijn prijs?
Barbara Mijn hart.
Wetsten Wat doet hij nu?
Barbara Hij lacht.
Wetsten Ha ha ha ha ha ha ha!!
Barbara schiet overeind en neemt meneer Wetsten in de houdgreep en ze verkoopt hem een dreun.
Barbara Oh, sorry, oh, shit, wat heb ik gedaan? Meneer Wetsten, hoe is het?
Wetsten En nu help ik je overeind, zo, daar sta je dan weer op je achterste benen.
Barbara Niks gebroken?
Wetsten Ik moet mijn visualisaties herzien, denk ik, tjonge jonge, wat ben jij sterk.
Barbara Maar dat was lekker zeg, daar ben ik echt van opgeknapt.
Wetsten Nou, dat is mooi.
Barbara Claire is zo bang dat ze U iets aan zullen doen, omdat U anders bent, zegt ze, en nu heeft haar vriendin U gemolesteerd. Kusje erop?
Wetsten Kusje erop helpt.
Barbara Lekker, zeg, nog eentje.
Scène 2
Yvette U bent een knappe man.
Wetsten Dank je.
Yvette U kunt natuurlijk alle vrouwen krijgen.
Wetsten In principe wel, maar dat komt doordat ik zeer gereserveerd ben.
Yvette Dus in de praktijk bent U eenzaam.
Wetsten Alleen.
Yvette Ik kan alle mannen krijgen.
Wetsten Wat heb je dan?
Yvette Veel sex.
Wetsten Dat vele sex, dat mis ik wel.
Yvette Hoe is het voor mannen?
Wetsten Nou, als ik gezond ben, en niet in de steek word gelaten door moeder natuur, als ik me op mijn gemak voel en een beetje zeker ben van de gevoelens van de ander en van mijn eigen zaak dan …
Yvette Nooit iets van gemerkt.
Wetsten Ik ben alweer een eind in de vijftig.
Yvette Mijn oudste minnaartje was wel tweeëntwintig! Ik moest hem wel wijzen waar het zat, trouwens, en ik was meer een hulpstuk bij het masturberen.
Wetsten Je neukt veel.
Yvette Zoveel als ik maar kan.
Wetsten Dat zegt niks.
Yvette Claire is ruim dertig jaar jonger dan U.
Wetsten Daarom is ze nog geen klein meisje.
Yvette Ook niet als ze er zo bijloopt?
Wetsten Ik heb haar terechtgewezen en zij heeft daar positief op gereageerd.
Yvette Door zich beter te kleden?
Wetsten Naar haar leeftijd, en naar haar waarde.
Yvette Ze heeft niets geleerd, ze is een domme gans.
Wetsten Ik heb haar verstandige dingen horen zeggen, ze is vatbaar voor jullie woorden en de domme gans weet wat er leeft in haar hart.
Yvette Dat denkt U, omdat U hoopt dat er in haar hart liefde leeft – voor U.
Wetsten Ik weet het, want ze heeft het me gezegd.
Yvette Ze zegt het omdat U het van haar verlangt.
Wetsten Beantwoorde liefde is de stem van de rede horen.
Yvette Mag ik dat even noteren.
Wetsten Het is wel heel algemeen.
Yvette Maar zo mooi gezegd.
Wetsten Voor je gedicht?
Yvette Mijn gedichten.
Wetsten Laat er eens een horen.
Yvette Ik laat nooit iets horen.
Wetsten Je neemt mijn woorden over, maar je wilt ze niet teruggeven, gesublimeerd en wel.
Yvette Ik ga alleen maar met mensen om zodat ik hun woorden uit hun mond kan optekenen.
Wetsten Om de mensen aan het woord te laten?
Yvette Om er zelf iets mee te zeggen.
Wetsten Laat eens horen wat je te zeggen hebt.
Yvette Het is niets, het is niets.
Wetsten Dat is wat je doet, dus, helemaal niets. Je bent zelfs bij het neuken een hulpstuk bij het masturberen.
Yvette Ik moet toch neuken, daar ben ik toch voor gemaakt …
Wetsten Waarom neuk je?
Yvette Om mijn moeder te pesten, nou goed.
Wetsten Dat lijk me een goede reden.
Yvette Om mijn moeder te bewijzen dat ik een door en door slecht meisje ben.
Wetsten Een legitieme reden, maar wel de verkeerde. Je zou er haar echt mee hebben als je een keertje klaarkwam.
Yvette Wat ben jij een vreselijke kerel!
Wetsten Nu wil ik je gedicht horen.
Yvette Het is nog niet af.
Wetsten De 9e van Bruckner is ook niet af.
Yvette Oké, maar je mag het aan niemand vertellen.
Wetsten Promise!
Yvette Een gedicht is een vel papier vol doorhalingen. Moet je horen.
Scène 3
Yvette draagt haar gedicht voor.
Mijn moeder spreekt
De aarde mijn moeder, door een bos
Over de korenvelden hoor ik haar stem
Waar ik alleen naartoe ga
Als vuilnis door de wind op een hoop geblazen
Ritselend in plastic en karton
Naakte vluchtelinge van het slagveld
In het voorbijgaan gegrepen
In vrees en beven
Slecht meisje
Ga je naaktheid kleden
En dan roep mij
Pijn schreeuwt echo
Wat je hoort is de echo
En alleen hij is echt
Scène 4
Yvette Is het goed zo?
Wetsten Ja.
Yvette Moet er nog wat bij?
Wetsten Neen.
Yvette Moet er nog wat af?
Wetsten Neen.
Yvette Zal ik het in het net schrijven?
Wetsten Uittypen, op je pc.
Yvette Dan breken ze in, dan lezen ze het.
Wetsten Zit er dik in.
Yvette Ik ben soms zo moe. Dan wou ik dat ik er nooit aan was begonnen. Aan schrijven, aan mannen. Mannen om over te schrijven.
Wetsten En dan wordt je aangeraden er eens een poosje mee op te houden?
Yvette In plaats van dat men vraagt: mag ik eens wat van je lezen, lieveling?
Wetsten Zodoende hoor je nooit iets terug.
Yvette U vindt ook maar alles goed.
Wetsten Voor dat verwijt ben ik ongevoelig.
Yvette Ik vraag me de hele tijd af hoe ik U kan raken. Hoe kan ik U pijn doen?
Wetsten Er is vast wel een manier.
Yvette Ik ben niet sterk genoeg om U te meppen, maar ik kan U een keer een vieze ouwe kerel van boven de dertig noemen.
Wetsten Dat is een heel goed idee.
Yvette Ik kan me eens naakt uitkleden en op de leuning van Uw stoel gaan staan te wippen en dan opeens in hoongelach uitbarsten.
Wetsten Nou, boeiend …
Yvette Ik kan U aangeven, dat U mij hebt aangerand, en dan gaat Claire wel anders over U denken.
Wetsten Dat is alweer veel beter.
Yvette Dan beschuldig ik U valselijk. Als het uitkomt gooi ik het op de neurose van mijn moeder. Inmiddels bent U door iedereen uitgekakt en en passant heb ik alle slachtoffers van ontvoering en verkrachting in diskrediet gebracht.
Wetsten Wat je hebt aangericht is dan omgekeerd evenredig aan de schade die jij hebt geleden aan je ziel?
Yvette Ik ben zo lelijk, zo dom, zo onhandig.
Wetsten Je hebt niemand wat gedaan.
Yvette Dat is het hem nou juist.
Wetsten Maar je kunt het goed opschrijven.
Yvette Er zit gewoon niks anders op.
Wetsten Nu wil ik Claire zien.
Yvette Ik zal haar roepen.
Scène 4
Claire Wat is er met Uw lip?
Wetsten Barbara heeft me een ram verkocht.
Claire Wat?!
Wetsten In het kader van een symbolische uitwisseling.
Claire En Uw ogen zijn behuild.
Wetsten Yvette heeft me geraakt, met een gedicht en met aanmatigend gedrag.
Claire Zo gaat zij met mannen om.
Wetsten Ik heb het cordon sanitaire doorbroken en ben nu bij jou.
Claire Nu hebben ze U toch pijn gedaan!
Wetsten Het is niet te vermijden …
Claire Ik heb U aan ze uitgeleverd.
Claire omhelst Wetsten en ze kust hem hevig.
Claire Ik dacht dat ze beter waren.
Wetsten Het is ook mijn eigen schuld.
Claire Slaan, beledigen, dat is niet je eigen schuld!
Wetsten Het heeft ze hoop ik opgelucht.
Claire Misschien gaan ze er een gewoonte van maken, als het ze een beetje bevalt.
Wetsten Het zijn goeie meiden.
Claire Tegen U durven ze wel, omdat U anders bent.
Wetsten Je wordt door ze gekleineerd?
Claire Voortdurend.
Wetsten En jij kleineert hen niet?
Claire Die vraag maakt mijn bestaan onmogelijk.
Wetsten Want je mag jezelf niet beklagen?
Claire Ik moet alles relativeren, uitgerekend ik, en ik stik er nog in.
Wetsten Hopelijk durven ze nu tegen de anderen.
Claire Ik wist het, toen ik U ontmoette, dat mensen U pijn zouden doen, maar dat Ik U daarvoor zelf in mijn eigen huis moest halen is heel erg, echt heel erg …
Wetsten Ik ben voor jou gekomen.
Claire Ik had naar U toe moeten gaan.
Wetsten Ik kom je halen.
Claire Ik heb U geroepen.
Wetsten Dat is het voornaamste.
Claire Met een heel brutale vraag.
Wetsten Het was een kreet.
Claire Een vraag.
Wetsten Die overigens kan worden geinverseerd.
Claire Ge-wat?
Wetsten Je had kunnen vragen: bent U vulgair, meneer?
Claire Dat zou ik nooit durven.
Wetsten Je zoekt de oorzaak bij jezelf.
Claire Ik liet mijn broek zakken.
Wetsten Ik liep erachteraan.
Claire Ik liep achter mij aan.
Wetsten Ik zocht jou.
Wetsten kust Claire hevig.
Claire Dus ik zeg: meneer, bent U vulgair? Wat zegt U dan?
Wetsten U hebt mijn innigste wens aan het licht gebracht, mevrouw, en daar wordt U voor bedankt.
Claire Dat is een antwoord?
Wetsten Dat had het moeten zijn, maar ik weet niet nu of ik toen al zo precies wist.
Claire U wilt een bewonderaar zijn met een innige wens, namelijk om een afgezakte broek en een bilspleet te zien, waardoor broek en bilspleet uit het alledaagse worden gehaald en in het licht van de liefde komen te staan.
Wetsten Waarschijnlijk had ik een meer ontwijkend antwoord gegeven. Ik moet tenslotte oppassen dat ik, oudere man, geen pak op mijn lazer krijg van zo’n goedgebouwde, energieke jonge tante.
Claire Zoals?
Wetsten Je moet niet vergeten dat een dergelijke wens door andere mensen maar moeilijk kan worden begrepen. Het is persoonlijk en dat niet alleen, de meeste mensen hebben hun eigen wensen nooit herkend en leven naar wat ze wordt voorgedaan in de pornografie.
Claire Waar heeft U het eigenlijk vandaan?
Wetsten Ik weet het wel, maar als ik het vertel dan lach je me uit.
Claire Ik zal zo welluidend mogelijk lachen.
Wetsten Het was een promotietekening voor een film van James Bond.
Bond zit in zijn zwembroek aan het strand. Hij wordt omringd door meisjes in bikini.
De broekjes van die bikini’s zijn zo klein dat de bilspleet van de meisjes eruit komt.
Ik kon van dat plaatje geen genoeg krijgen.
Claire Ha ha ha ha ha ha ha!!
Is dat echt alles? Hebt U dat plaatje nog?
Wetsten Neen. Niet naar gezocht.
Claire Kan ook alleen maar tegenvallen. Zo ontzettend oubollig.
Wetsten Deze verklaring zou ik je zeker niet hebben gegeven.
Claire Dan was de lol er wel af geweest, ja.
Wetsten Ik zou hebben gezegd: ik ben vulgair genoeg, mevrouw, om Uw billen te kunnen bewonderen.
Claire Zal ik dan mijn broek nog wat verder laten zakken?
Wetsten Bedankt voor het aanbod, maar ik vind het zo precies goed.
Claire Oh ja, dan geeft u te kennen dat het zo wel mooi is geweest, en dan hijs ik mijn broek op.
Wetsten Ik vind dit mooi, ik zie je hier graag in.
Claire In mijn nieuwe kleren?
Wetsten Jazeker …
Claire We hebben ons voorbereid op Uw komst, en we hebben ons voor U verkleed.
Wetsten Jullie liepen naakt?
Claire We liepen in lompen, met ongewassen haren, in versleten ondergoed van toen we nog meisjes waren.
Wetsten Nu zijn jullie dames, met een eigen stijl, de een een jaar, de ander een paar eeuwen achter de mode van de dag aan.
Claire Toch zijn we door mijn lamme elastiek bij elkaar gekomen.
Wetsten Ik kan dit nu niet rationaliseren, en toen kon ik het ook niet.
Claire Ik wou dat het een geheim was, voor de hele wereld.
Wetsten Alleen wij weten het, liefste.
Claire Ze mogen U niets doen, ze mogen U niet van me afnemen.
Wetsten Alleen jij kunt zeggen: neen, ik wil niet.
Claire Ik wil wel. Ik wil wel.